"hələ ki televizordan xəbərləri izləyirəm - şeir məni yazanacan..." - Çağdaş Avropa şeiri

Səlim Babullaoğlunun tərcüməsində

İon Deakonesku

(Rumıniya)

 

Müsahibə

 

- Kimsiz?

- Polisə, Tanrıya və özünə yad biri.

Emil Çoran

 

- Kimsiz?

- Yad biri.

- Uşaqlarınız varmı?

- Milyonlarla sözlər, köklər,

            qanadlar və qorxularım.

- Nəyə inanırsız?

- Heçliyə.

- Dostlarınız varmı?

- Məni unutmamış bir neçə insan.

- Ən çox nəyi sevirsiz?

- Söylənməmiş sözləri.

- Hara səyahət etmək istərdiz?

- Anın boşluğuna.

- Heç düşmənləriniz varmı?

- Qəlbim.

- Nifrət etdinizmi heç?

- Doğulduğum gün qeydə alınanda.

- Kimi bir daha görmək istərdiz?

- Məni dünyaya gətirdiyi gün anamı.

- Rahib olmaq istərdizmi?

- Əgər kilsənin üst mərtəbəsində Tanrıdırsa.

- Ən böyük diləyiniz?

- İsanın yaşında olmaq.

- İndi nəyin üzərində işləyirsiz?

- Tozlu hərflərdən göz yaşı yaratmağın.

- Müsahibəmizi necə bitirək?

- İçimizdəki düşməni əhliləşdirərək.

 

Böyük gün

 

Küçənin küncündəki

Masqa satan adını çəkib

donuq və yupyumru

turşumuş bir üz hədiyyə etdi sənə.

 

Xain, gülümsər,

hüznlü, ya da sevincli,

xorla çıxan

şirin səslər

qüruba qarışırdı.

 

Hüznü qovmaq üçün

gözyaşlarını selab edən,

kölgəsinin ağrısından

qıvrılan masqalardı bunlar.

 

Böyük günə hazırlıqdı,

hər kəsə və hər növdən.

 

Antanas A.Yoninas

(Litva)

 

Tənha adamın şərabı

 

Unutdular sözləri, nitqi, görüş yerini,

o axşam çəkildilər sakitcə bir vadiyə:

birinin arxasına düşdü itin kölgəsi,

yavaşıyan küləkdi o birinin həmdəmi.

 

Enirdilər şimaldan üzü cənuba doğru,

sanki külək qovurdu xəzan yarpaqlarını.

Yalnız otlar belini düzəldib oğrun-oğrun,

xışıldayıb dururdu hiyləsiylə küləyin.

 

Nəvazişlə, qorxacaq gecə onları qucdu,

sonra ürəklənərək uddu, onları uddu,

bu ecazkar şərabdan aşiqtək meyxoş oldu.

 

Başlarını arxaya atıb mürgülədilər,

suçsuzdular, yuxuda gördülər göy üzünü,

bir də dirilmədilər, bir də dirilmədilər.

 

Bayquş və kabus

 

Gecədə görünmür şəhərin sonu,

sınıq pəncərədə gözlər deyil ki...

Hardasa kiçicik damcılar kimi

işıq əks olunur indi şüşədə.

 

Hər bir həyət-baca zülmət doludu,

mən də dalın-dalın çəkilirəm, bax:

şüşələr, pəncərə uzaqlaşdıqca,

cavablar yaxına gəlir bir azca.

 

Boş otaq səs-küylü, addımlar durmur,

təklik dalanında dolaşır kabus.

Bayquş uçub keçir, qanadlar səssiz,

nəfəsim diridi, dualar susqun.

 

Zülmətə qarışıb itə bilmirəm,

Kandardan tonqaltək o ardıc kolu

elə bil otağa hücum edəcək.

Növbəti saatın öpüşü ki var -

 

Duyuram dadını, qüssəylə, dərin.

Gözümü bağlayır, tutur, sanki son,

bir əl toz-torpağı soyuq mərmərin;

bu da elə bil ki, yeni Parfenon.

 

Qalıram, qalıram, qalıram yenə...

İsti qanadıyla gəzir alnımda...

Coşqun şəlaləsi birdən çağlayır

sükutda gizlənən dəli sözlərin.

 

Yuxuya bənzəyir bütün olanlar,

yuxuya bənzəyir, yuxuya, vallah.

Bayquşa zillənib bax, indi kabus,

qadına deyil ha, baxır bayquşa.

 

Attila Balaş

(Macarıstan)

 

Şeir məni yazır

 

Otaq qrotek vəziyyətdə donur,

qıc olan adamı görmüsüz,

ona oxşayır bu.

Nəfəsim getdikcə ağırlaşır,

şüurum təzədən işə düşür,

mən onu təsadüfün

cənginə buraxıram.

 

Vəziyyət aydındı,

mənimçün

diriliyimdən başqa

heç nə fərq eləmir.

 

Pəncərə

küçənin tutqun işığındakı

hərəkətsiz kilsənin boz qüllələrini göstərən

tozlu ekrana oxşayır.

 

Şeir noutbuku açır,

ürəklə işə salır,

ekranda ağ səhifə görünənədək

barmaqlarını döyəcləyir masada.

Klavişlərə toxunur, düzəliş edir, pozur,

yenə yazmağa girişir:

pulemyot atəşi...

Şeirin başı üstündən

qırış-qırış mətnə baxıram,

məni təsvir edir - anlayıram.

 

Şeir məni yazır...

 

Çoxdandı yazmırdım,

hərçənd hər necəsə

klavişlərdəki hərflər

silinir...

Məktublar, ərizələr, hesablar,

bütün bu işlər məni müflis edir

hər gün

və hər gün şeir məni boş-boşuna gözləyir

sözləşdiyimiz həmin o oturacaqda.

Məyusluqla...

Kim bilir harda,

əynini dəyişib

hansı ürəyin döyüntülərini

dinləyir indi?!

 

İstisna deyil ki, nə vaxtsa

klavişlərdən bütün hərflər silinənədək

ədəbsiz hərfləri,

həyasız xəyalları

bütün ağ vərəq boyu səpələyəcəm.

Daha yorulmayacaq gözlərim,

ecazkar obrazlara çevrilən

bütün bu şeyləri görməyəcək.

 

İş yerindəki kətildən qalxar,

gülümsəməyə məcbur edərdim özümü,

heç kim də

dodaqlarımın küncündə gizlənən

kədərimi görməzdi...

 

Nə yaxşı olardı...

 

Amma yox,

hələ ki televizordan xəbərləri izləyirəm -

şeir məni yazanacan.

 

Qriqore Kiper

(Moldova)

 

Sən

 

Həyat yoldaşım

bazar günləri gözəl görünürdü -

gec oyananda.

 

Ovcumla

barmaqlar arasından sürüşən

ipək misalı dərisini

sığallardım.

 

Sonra şənbələri də

gözəl oldu,

birdən başa düşdüm -

iş otağıma daxil olanda.

 

İndi o hər gün gözəldi.

Bütün hisslərimlə

salxmış qırışlara

baxıram,

sevinirəm ki,

o gün nə yaxşı hələ gəlməyib.

 

Çox yaxşı ki

həyat yoldaşım

bütün həqiqi qadınlar kimi gözəldi.

 

Birnəfərlik nömrədən

laureat

 

Zala girəndə görürsən ki,

doludur.

Özünə yer axtarır,

ya da ayaq üstə qalırsan.

Qalibi elan edirlər,

hamı zalı tərk edir,

bir nəfər kimi.

Oteldə ümidsizləşirsən,

qeydiyyat masasındakı

hamı üçün olan

"So large Martell"

romanını tapmırsan.

Təkcə yatağa uzanırsan,

ya da səhnədə

dayanmağa davam edirsən.

 


© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!