Yun Fosse (1959) - tanınmış Norveç nasiri, şairi və dramaturqudur. Çoxşaxəli yaradıcılıq fəaliyyətinə görə 2023-cü il üçün ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb. Əsrimizin ilk onilliyində onun pyesləri dünya teatrlarının ən çox müraciət etdiyi və səhnələşdirdiyi əsərlər olub.
Oxuculara təqdim olunan pyes 2006-cı ildə yazılıb və işıq üzü görüb. Elə həmin il də Oslodakı "Açıq teatr"da rejissor Kay Yunsen tərəfindən səhnələşdirilib.
Müəllif mətndə durğu işarələrindən yerli-dibli istifadə eləməyib. Bəzi cümlələrin məğzi oxucuya rahat çatsın deyə, tərcümə mətnində sual işarəsindən yararlanmaq uyğun görülüb.
Əsər Y.Fossenin dilimizə çevrilən ilk pyesidir.
Odey, orada
İştirakçılar:
Kişi
Qadın
İşıq tədricən artır.
Kişi: Dayanıb, uzaqlardakı bir şeyə göz qoyur.
Görürsən
qısa pauza
baxsana
odey orada
pauza
heç nə görmədin?
pauza
yoxsa, heç nə görünmür?
orada
odey orada
görmədin, yoxsa?
bir cavab versənə?
Qadın: Hə
Kişi: Odey orada
Qadın: Yox, mən heç nə görmürəm
yetərincə qısa bir pauza
diqqət çəkəcək nə var ki orada?
yetərincə qısa bir pauza
hə indi gördüm
yenə yetərincə qısa bir pauza
amma o gördüklərimi mən elə həmişə görürdüm də
yetərincə qısa bir pauza
yəni gördüyüm
yetərincə qısa bir pauza
meşəylə örtülü bir yamacdır
yetərincə qısa bir pauza
bir zirvədir
yetərincə qısa bir pauza
onun üzəriylə isə
səmadır da uzanıb gedən
Kişi: Elədir
Qadın: sözünə davam edir
gördüyüm səma da
həmişəkindən
heç nəylə seçilmir
yetərincə qısa bir pauza
mavi yox,
boz-bulanıq bir rəngdədir
hə, hə,
bütün gördüyüm sadəcə, bundan ibarətdir,
vəssalam.
yetərincə qısa bir pauza
hə
Kişi: başqa da heç nə
Qadın: Yox
qısa pauza
dayan, görüm,
yetərincə qısa bir pauza
hə, indi görürəm
yetərincə qısa bir pauza
hə,
görürəm
orada yamacda
həmişə orada olan
həmin evi
və saman anbarını təkrar görürəm
Kişi: Bunlardan başqa isə heç nəyi
Qadın: Nəyi qəsd edirsən axı?
Kişi: Heç nəyi, canım.
Pauza. Geriyə qanrılan kişi Qadını süzür.
Qadın: Başqa bir şey də yoxdur axı
Kişi: Bəlkə, həqiqətən də, heç nə yoxdur
Qadın: Bəlkə mənə elə gəldi
Pauza
Yoxsa, gözünə nə isə sataşdı?
Kişi: Yox, orada heçcə nə yoxdur
Qadın: Amma sən bayaq nəsə görmüşdün
Kişi: Ondan söz etməyə dəyməz, canım
Qadın: Bəs nə görmüşdün elə?
Kişi: Unut, getsin
Pauza
Qadın: Sən nə isə görmüşdün bayaq, ya yox?
Kişi: Hə
Pauza
Qadın: Amma nə gördüyünü demək istəmirsən, eləmi?
Kişi: Ondan heç danışmağa da dəyməz
Qadın: Yəqin sırf mən görmədiyimə görə ondan danışmağa dəymir
Kişi: Hə
Qadın: Amma o an təkcə sən onu görə bilərdin
Kişi: Hə
Qadın: Onda elə bir şey heç mövcud da deyil
Kişi: Haqlısan, hər şey məhz sən deyən kimidir
Pauza
Qadın: Onda yolçu yolunda gərək
Kişi: Hə
yerindən tərpənmir. Pauza
Qadın: İrəliyə getmək istəmirsən?
Kişi: İstəyirəm,
yetərincə qısa bir pauza
əlbəttə, istəyirəm
qısa pauza
Qadın: Əgər istəmirsənsə,
yetərincə qısa bir pauza
bu vacib deyil, ha,
yəni irəliyə getməmiz vacib sayılmaz
yetərincə qısa bir pauza
hər şey yolundadır.
Hə,
əlbəttə,
yetərincə qısa bir pauza
onsuz da, doyunca gəzib-dolaşmışıq
Qısa pauza
Kişi: Yox
Təbii ki, biz daha irəlilərə getməliyik
Qısa pauza.
Qadın: Amma dağın lap zirvəsinə dırmaşmamıza bir gərək qalmır
yetərincə qısa bir pauza
əgər istəmirsənsə, buna gərək də yoxdur
Kişi: Amma bayaq dedim axı, mən bunu istəyirəm
Qadın: Hə
qısa pauza
Amma yenə də
Kişi: Haydı, onda gedək
Qadın: Sən istəyirsənsə,
yetərincə qısa bir pauza
onda gedək
Kişi: Hə istəyirəm
Yerindən tərpənmir. Uzun pauza.
Qadın: Mənə bax, ey,
Axı
yetərincə qısa bir pauza
axı sən orada nə görmüşdün, elə?
Kişi: Gəl bunu heç soruşma
Qadın: Mən orada heç nə görə bilmədim
qısa pauza
Bağışla,
yetərincə qısa bir pauza
hə,
hə, o sən deyəni nəzərdə tuturam
Kişi: Yəqin orada yerli-dibli heç nə yox imiş
Qadın: Və sadəcə, sənin gözünə nəsə görünübmüş
Kişi: Hə, yəqin mənim gözümə nəsə görünübmüş
Qadın: Yəqin elə olub
yetərincə qısa bir pauza
ən azından, mən orada heçcə nə görmədim
Pauza
Kişi: Gəl bir azcana oturaq.
Qadın: Oturaq da
Kişi və Qadın yerdə əyləşirlər.
Yorulmusan?
Kişi: Elə də yox
Qadın: Amma bir azca dincəlmək pis olmazdı
Kişi: Hə elədir
Qadın: Əcəb uzun bir yol qət elədik
Kişi: Çox da uzun sayılmaz
Qadın: Yox
yetərincə qısa bir pauza
amma qısa da sayılmaz
Kişi: Sən deyən olsun!
Uzun pauza. Geriyə qanrılan kişi təkrar uzaqlara göz qoyur, sonra yerindən qalxır və yenə uzaqlara baxmağına davam edir. Pauza.
Qadın: Nə isə gördün?
Pauza.
Acmamısan?
yetərincə qısa bir pauza
Bəlkə nə isə
içmək istəyərdin?
Pauza.
Hava da xoşdur, ha
yetərincə qısa bir pauza
nə yaxşı, hələ yağış yağmadı,
yetərincə qısa bir pauza
yoxsa, nə yağış altda,
nə də gün şaxıyanda gəzmək olur
qısa pauza
piyada gəzinti üçün
qısa pauza
bundan daha gözəl hava heç ələ düşməz
yetərincə qısa bir pauza
hə
yetərincə qısa bir pauza
buralara qədər gəlib çıxmamıza,
düzü, sevinirəm
yetərincə qısa bir pauza
buna, yəni bu dağa çıxmağa biz
yetərincə qısa bir pauza
gör nə vaxtdır, hazırlaşırdıq
yetərincə qısa bir pauza
hərçənd onun adını hələ də bilmirəm,
yəqin sən də bundan xəbərsizsən?
qısa pauza
buna rəğmən də doyunca
gəzib-dolaşdıq,
yetərincə qısa bir pauza
hə
yetərincə qısa bir pauza
ən azından mənə belə gəlir
yetərincə qısa bir pauza
birlikdə bu gəzintiyə vaxt tapmamıza
mən hədsiz dərəcədə şadam,
yetərincə qısa bir pauza
bəlkə bir az da gəzib-dolaşandan sonra
həm nə isə içər,
yetərincə qısa bir pauza
həm də nələrsə atışdırarıq.
yetərincə qısa bir pauza
Gəl elə də edək,
yetərincə qısa bir pauza
amma bir hovur oturub
yetərincə qısa bir pauza
dincəlmək də pis olmaz,
yetərincə qısa bir pauza
ayaqlarımın giziltisindən
uzun bir yol qət etdiyimizin fərqindəyəm.
yetərincə qısa bir pauza
Bəs sənin ovqatın
yetərincə qısa bir pauza
necədir, hə?
Kişi bir qədər önə keçir
Hə oturmaq
və bir hovur dincəlmək yerinə düşərdi,
Qabağa düşən Kişi yoluna davam edir
yoxsa, bizi qarşıda
yetərincə qısa bir pauza
hələ uzun bir yol gözləyir
yetərincə qısa bir pauza
əgər zirvəyə qalxacağıqsa,
yolumuz uzun olacaq
yetərincə qısa bir pauza
baxanda, adama
uzaq yermiş kimi görünür
yetərincə qısa bir pauza
amma qarşıda hələ bir günümüz də var, deyə
yetərincə qısa bir pauza
özümə təskinlik verirəm
Yerindən qalxan Qadın zənnlə Kişini süzür
hə, əgər
könlündən dincəlmək keçmirsə,
onda yolumuza
davam edə bilərik,
əlbəttə.
Kişi qabağa düşüb gedir hələ də
Mən də gəlirəm
Kişi ayaq saxlayıb uzaqlara baxır
Hara baxırsan belə?
Yoxsa, yenə nəsə görmüsən?
Kişi: Bəyəm, özün görmürsən?
Qadın: Yox, görmürəm
Kişi: Bəyəm, sən oradakı,
yetərincə qısa bir pauza
o irəlidəki işığı görmürsən?
Qadın: Yox, görmürəm
Kişi: Bəyəm, sən o qarşıdakı işığı
yetərincə qısa bir pauza
heç görmürsən?!
Qadın: Yox, görmürəm.
Kişi: əliylə irəlini nişan verir
Orada, dağın ardında
yetərincə qısa bir pauza
və bütün yamac boyu yayılmaqla
yetərincə qısa bir pauza
ta buralaracan gələn o işığı, yəni görmürsən?!
Qadın: Yox görmürəm,
yetərincə qısa bir pauza
yox, mən heç nə görmürəm.
Kişi: O gözqamaşdıran işığı?
Qadın: Yox,
yox, mən heç nə
heçcə nə görmürəm.
Kişi: O cür parlaq bir işığı
sən mütləq görməlisən, axı?!
Qadın: Görmürəm də
İşıq tədricən sönməyə başlayır
Kişi: İşıqda bərq vuran o fəzanı,
yəni sən
heçmi görmürsən?
Qadın: yox, görmürəm
Kişi: Axı oralar tamamən işığa bürünübdür
Sözünə ara verib, inamsız bir şəkildə yenə qabağa düşür. Qadın da yeyin addımlarla onun ardınca gedir.
Qadın: Mən heçcə nə görmürəm.
Bir dayan da,
dayan ki
sənə çata bilim də
Ancaq Kişi yolundan qalmır.
Bunun ardınca onun uçuruma yuvarlanma səsi və acı fəryadı eşidilir. Qadın da onun ardınca tələsir.
Səhnədəki işıqların hamısı sönür.
Dilimizə çevirdi: Azad Yaşar
© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!
