Dilsiz bir millətin dili olmağa çalışırıq. Son yüz ildə beş azadlıq inqilabının müəllifi olan Güney Azərbaycan xalqının səsi olmağa çalışırıq. "Dil varlığın evidir" - deyə ana dilimizlə ev, yəni varlıq yaratmağa cəhd edirik. Bizim xalq olaraq yarada biləcəyimiz ən dağılmaz, sarsılmaz evimiz məhz ana dilimizdir.
Sayman Aruz
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi,
Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatı Komissiyasının sədri
Alma Muğanlı
(Tehran)
İki kəlməlik sözüm var
Dünya dolanır.
Dünya o qədər dolanacaq ki,
Hər şey tərsinə çevriləcək.
Artıq heç bir it hürməyəcək insanlara
Və insanlar itlərin
artıq çörəyinə marağa yatacaqlar.
Quşlar bəşəriyyəti daşlayacaq
Və quş tüfənglərindən
insan qorxusu partlayacaq.
Bütün pişiklər köşə bucaqlarda
insan qovalayacaqlar.
İnsanlar girib qəfəslərdə özlərini asacaqlar.
Kəpənəklər insanları silləyə çəkib
Mıxlayacaqlar duvarlara
Və bütün xiyabanlarda insanlıq ovlanacaq.
Qurillər siqara sündürəcək insancıqlar ovucunda
Və heç bir qurd
Heç bir qarışqa ölülərə yaxın düşməyəcək.
Dünya ölü qoxuyacaq,
Tanrı nəslini kəsəcək insanlığın,
Söykənəcək Kanapəsinə
İzləyəcək dünyanı...
Aydın Araz
(Culfa)
Bu gecəlik buyurun içərimə
İçdən söz açıram
İçimdən!
Yeni bir biçimdən
Ordakı meşəliklərdən, güllərdən
Yollardan
Hər gecə onunla pıçıldaşdığım,
İçimdəki quyudan!
Dışarını göstərmişəm!
Bu gecəlik buyurun içərimə!
Dinləyin
İçimdəki dustaqların etiraflarını
Dinləyin eleqansların işığını
Polislərin bığını!
Turistlər, gəlin!
pasportsuz, biletsiz
diksinməyin
görsəniz meşələrimə balta darışıb
siqar tüstüsü şoxumlayır ciyərlərimi
alkola dolub sevdiklərim
flaş vurmadan foto çəkin lütfən
pıçıldaşdığım quyunun
sükutunu pozarsınız birdən
uşaqlarınızdan!
Ah
Uşaqlarınızdan göz olun
İçimdəki qarışqalar əkəcəkdiyim
qızlarımı və oğlanlarımı
Yeyib qurtarıb!
Və qadınlar
Məndəki aynalarda özünüzə baxmayın
Qoca gürünəcəksiniz haaaa!
Polislər!!!
Axtarışlarınıza açıqdır içim
Ancaq ulduzlarınızı çıxardın
Eleqanslarınızı dışarıda park edin
Kimsə ças qavzamayacaq ulduzlarınızda burada!
Kimsə qamaşmayacaq al mavi işıqlarınızdan!
Gəlin,
Seçin,
Aparın,
Sağçıları,
Solçuları,
əziz terroristlər,
bomba qoymağa yer,
uçaq partlamağa göy
tapmadınızsa
buyurun içərimə!
Dünyamda səs salın, dəhşət yaradın
İnancınızın overdose olduğundan
intihar da edə bilərsiniz.
Cənnətiniz məndən,
Huriləriniz də.
Jurnalist çağıracağam
İntiharınızı baş titr vursunlar.
***
Jurnalistlər!
Siz!
Tökülün içimə
Kameralarınızı
Mikrofonlarınızı
Sevdiyiniz yerlərimdə əkin!
Analiz eləyin,
Sataşın tütəmlərimə,
Sındırın tapolarımı,
Yalan əkin! Doğru biçin!
Karikator çəkin belə hərnəyimdən
soyun,
sevin
amma siz! Sevdiyim qızlar!
Qalmayın içimdə!
O qədər siqar çəkmişəm
İçimdə uzun pərdəsi cırılmaqda
Siz hara bu qalabalıq hara-çıranlar
Təxliyə hökmünüz
Ürəyimdə,
Mizin üstündə
Gedin deyirəm (ərlərinizlə yatın)
Qalsanız birdən,
Terroristlərə tükan olacaqsız,
jurnalistlərə çörək ağacı
Polislər nisbətimizi soruşacaq sizdən
Turistlər foto çəkəcəklər özəl anılarımızdan
Gedin!
Dünyamın qiyamətini qurmuşam
neçə dəqiqə sonraya
Dünyamın qiyaməti çox da inanılmaz deyil!
inanmırsınızsa,
biləyimdən axan qana baxın
Dünya dolanır başıma
Dünyanın əziziyəmmi mən?!
Yoxşa sərxoşam...
Behruz Seddiq
(Muğan)
Yazlıq
Durmuş yağışın
mahnı bağında.
Saçları,
Muğanın buğdalıqları
Əlində Füzuli şeirinin odu
Könlündə Müşfiqin sevgisi
Susamış çiçəyi
Suvaran yazlıq
Yanağı didilmiş
qanlı,
Arazlıq.
Duman Ərdəm
(Təbriz)
Ağacların şüuraltında sınıq-sınıq aynalar var
Ata tərəfindən göyüzü
Ana tərəfindən dəniz şivəsində baxır
Hər kəsin öz tikəsində öz şəkli
Öz ləhcəmdəki göy üzünün aynasına baxdım
Özümü gördüm gecələr
Hələ yeniyetmə idi
Hələ kölgə idi gecələr
Aynada Tanrı
Həyatda insan
Ölümü tədqiq üçün gecələr yatır insan
Həyatı yazmaq üçün ağaclarda oyanır Allah
Hər gecə, hər səhər
Bu yat, dur, yat, dur,
Yat, dur, yat, dur,
Yat, dur, yat, dur, yat, dur, yat, dur.
Ritmi qədim musiqi alətlərinin burnundan
çıxan dağların şüuraltıdır
Dağlar və ağaclar insanı
düşündükcə uşaqlaşdırırlar
Uşaqlaşdıqca uşaqlaşırıq
Uşaqlığın o tərəfinə keçirik
Qapı qabaqlarında qocaların
uşaqlığı quruyub qalır...
Bir buludluq sərçə səsidir insan
Ağacların şüur altında Tanrı insan təkrarına
Ayaqlarımız torpaq altında ölülər üzərində
Gözlərimizin tarixi bundandır
Sözlərimizin qədimliyi...
Torpağın altında öyrənirik
Üzərində xanım hey...
Yuxularımız torpaq altı ölümün həyatıdır
Bir qarıc ölüm
Bir dürməklik
Sadəcə bir içimlik...
Yat, dur, yat, dur, yat, dur, yat, dur
Ritmindən bütün ölümlər və həyatlar
Bircə yerdə barışırlar:
Yaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaat...
Elnaz İslamvənd (Köylü qız)
(Təbriz)
Gizlinpaç
Səni başqasıyla gördüyüm anda,
Özümdən sabaha yol yerimişdim.
O qədər yerinə utanmışdım ki,
Səhər açılınca lap ərimişdim.
Toxundu saçıma süpürgəçimiz,
Vitrində matışka güldü üzümə.
Bir az buraxılmış siqar qutusu,
Bir az da qəhqəhə dəydi gözümə!
Səni başqasıyla görməyə nə var?
Hər zaman deyəndə: "Alma", gəlmişəm.
Bir az gecənizdən heyva tökülüb,
Heyva, yəni gəlmə, özüm gəlmişəm.
Səni başqasıyla görmək də olur,
Bu da ki, bir tordur, bu da bir biçim.
Mən gərək zamanın durduğu yerdə,
Bu kefli nağıldan adlayıb keçim.
Səni başqasıyla görmək də gözəl,
Dağ kimi səsimi qaytarır odam.
Ömür var sevərəm məni buraxsan,
Bir yerdən başlayıb gərək unudam...
Əli İqdam
(Təbriz)
Biz iki tumurcuğuq
alma ağacının əlində
Burası, uzaqlara tullanmış bir kənd, bulaq başı
yuxularımız
Uşaqların atdığı daşlar ilə
qırılar bəzən,
Yuxularımız
qadınlıqlarını suya yuyan
qadınların hay-küyləri ilə cızılar.
Qonşuluğumuzda neçə yapraq
payızı görməyə tələsən
başmaq dadını dadmağa canverən yapraqlar
pis deyil...
Günəş, doğu-batı yolunu
asta-asta addımlayar burada
onun hər addımında
quşların qorxusunda daldalanıb
bir-birimizə baxarıq.
Biz iki tumurcuğuq
Biz iki sevgili
yetişmək ümidi ilə hər gecə axan ulduzları
yeriyərik gözlərimizdə
yetişmək ümidi ilə
ağacın əlində oyuncaq olduğumuza
dözərik
bir-birimizə yetişmək...
gül açıb, yekəlib, yetişmək, düşşşşşşşşş...
bu dəhşətli kəlmənin yarısını
Ayağımızın altındakı su
daşıyıb uzaqlara aparıb
Biz iki tumurcuğuq,
tumurcuq qalmaq ümidi ilə...
Kiyan Xiyav
(Təbriz)
Özgür qadın
Barmaqları büyüləyici olsa da,
Barmaqlarıyla gəl deyə
danışa biləndən qorxma, get.
Dodaqları büyüləyici olsa da,
Dodaqları gəl deyə yaza biləndən qorxma, get.
Sorma üzünə dağılmış ağ kirli sular kimdən
Yardım et dursun yerindən anlam tərəzisi arasın,
Qoysun tərəzinin iki gözünə
Ən cılız xəstə böcəklər ağır gəlsə belə,
insan dəyərindən sev, dinmə.
Əllərinə pis qoxulu bir yığın ət
yükləsə də, sev, danışma.
Şəhər-şəhər bazara çıxartsalar da, sev
Ən cılız xəstə böcəklər bu ucuz bir fahişədir
deyə car çəksələr də sev.
Qoy böcəklər sənə baxıb ağızdolusu gülsünlər.
Sən ağla, sən düşünərək ağla
sevdiyin qadını ürəyində
Tərəzidə ədalət yoxsulluğuna ağla və sorma
Qadının üzünə dağılmış ağ kirli sular nədən
Ən cılız xəstə böcəklər
insan arxasınca güləcəklər
Nədən, nədən, nədən, nədən,
Burax onlar kirli sularını sunsunlar qadına.
Sunsun onlara ağzını, dilini, əllərini
Versin bütün orqanlarını qadın da sən sev, dinmə.
Qadınlar birər büyüləyici barmaqlarıyla
danışa bilirlər sev, danışma.
Birər büyüləyici dodaqlarıyla
yaza bilirlər sev, yazma,
Qoy pıçıldasınlar sənə böcəklər bizi
dünyaya tanımlayırlar deyə
Dünya qadına qıymayıb
Və özgür bir qadındır
sevdiyin qadın, bunu düşün,
Gəl dedi, get sənin olsun gecəyə yaxın zamanlar.
Get dedi, get özgürlüyü düşünərək.
Gəl dedi, get sənin olsun
ömürdən qalan bütün son saatlar,
Get dedi, get özgürlüyü düşünərək.
Bütün filmlər bitmiş: son
Gəl son planda öp məni
və qal desə, get öp və qal,
Get desə, get özgürlüyü düşünərək.
Ömürdən ötəki saatlarda da
Ağ kirli sulardan üzü tanınmır kimilərinin!..
Mortəza Dustəlinəjad (Dinməz)
(Təbriz)
Bu günlər sözcüklər donub beynimdə,
Dilim tikilibdir dodaqlarıma.
İçərim, eşiyim yalqızlıq yağır,
Ölüm fişqalanır qulaqlarıma.
Baxışım günəşin son nəfəsləri,
Əllərim boşluğu yaşamdan paydır.
Gözüm Azərbaycan, başım dumanlı,
Ürəyim çırpınan o tay, bu taydır.
Dünyalar boyunca darıxmalarım,
Bir gün şəhərlərə sevgi yağacaq.
Dünyalar boyuca sıxılmalarım,
Göydə buludlardan dəniz doğacaq.
Özümün əlimdən yapışmalarım,
Səni sevməyimi bəsləyir türkan.
O tayın qızına bu tayın oğlu,
Salamlar, sayqılar diləyir hər an.
Silinməz izinin acılıqları,
Demə günlərimə kölgə salacaq.
Silinməz izinin acılıqları,
Demə əllərimdən səni alacaq.
Bir gecəlik yol var işıqlıqlara,
İstəsək yenidən gülə bilərik.
İstəsək yenidən birləşib türkan,
Yaxın uzaqları silə bilərik.
Bağlı gözlərini aç yollarıma,
Gecə gözlərinə Ay gətirəcəm.
Sənə varlığımla qızıl tikəsi,
Təbrizi gözümdə pay gətirəcəm.
Sən mahnılar oxu, mən şeir yazım,
Günləri ayları ili yaşadaq.
Günlərdən aylardan illərdən 'dinməz'
Dilsiz bu millətdə dili yaşadaq.
Hüseyn Münzəvi
(Zəncan)
Aç gözün, qoy yuxudan güllər oyansın, qəzəlim
Aç gözün, qoy baxışından gün utansın, qəzəlim.
Görə bilməz gözəlim, Ay da üzündən gözəlin
Bax Aya, qoy həsədindən paralansın, qəzəlim.
Sən olan yerdə gülüm! Gül nədi? Dur gülşəni gəz
Qoy sənin başıva pərvanə dolansın, qəzəlim.
Çıx çəmən seyrinə, mədhuş elə sərvi, səməni
Qoy adın ətir kimi bağda calansın, qəzəlim.
Gün nədi? Ay nədi? Ulduz nədi? Göyçəklər adı
Sən olan yerdə gərəkdir qaralansın, qəzəlim.
Qalmışam qaşıvı, kirpiklərivi, gözlərivi
Qələmim hansını vəsf eyləyə? Hansın? Qəzəlim!
Səni ağuşə çəkəndə ürəyimdən deyirəm
Ola kaş devri-zaman burda dayansın, qəzəlim.
Ya dayansın, ya da hər ləhzəni hər saniyəni
Bir il olsun, ili bir ömr uzansın, qəzəlim.
Səni hər kim dilə çalsa, görüm ağzı qurusun,
Görüm ağzında ümürkən dili yansın, qəzəlim.
Elimin qəmləri bəsdir mənə, sən qəm yemə day
Qoyma qəm, qəmlərin üstündə qalansın, qəzəlim.
Ağlama, qəm yemə, qoy güllər açılsın, bala can
Elə gül ki, qoy atan qəmləri dansın, qəzəlim.
Vədud Dusti (V.İlqar)
(Marağa)
Eşq bir təbirə sığmaz yuxu, mən lal, dadlım!
Aşiq olsan düşünərsən nədi bu hal, dadlım!
Mən bu kərvanda, bu dağ-daşda yoruldum, bəsdir
Sənə çatmırsa bu yol, saxla məni sal, dadlım!
Acı ölməkdi bu sənsiz yaşamaqlar, duzlum!
Və həyat sənlə bilirsən nədi? Bal... Bal, dadlım!
Bu evin pəncərəsi, pərdəsi sənsiz darıxır
Sil bu göz yaşlarımı, burda özün qal, dadlım!
Qınama, qəlbinə gül, qəlbimə pərvanə desə
Oddan, odtək yetişəndən nə bilir kal, dadlım!
Nadir İlahi
(Xiyav)
Torpağam, ellərin ağlar alayı var məndə
Gözü yaşlı Arazı, Arpaçayı var məndə.
Bayatı dağlı sinəmdən umanım, qoy umsun,
Bir çiçək hər dərənin nəğmə payı var məndə.
Yaylığından əl atıb dərməmişəm... Sevdicəyim!
Ellərin güllü yazı, güllü payı var məndə
Bükmə qorlu səsimi buqçalara bükmə... Qorun
İldırım aynasıyam, od harayı var məndə.
Şəngülüm! Qaç özünü qurtar əlimdən hələlik
Qurd var məndə... Mənim nazlım! Ayı var məndə!
Canımı yollara sərdim, günəş addımlamadı
Həsrətin gör nə dumanlı dolayı var məndə.
Damarımda qan ağır addım atır... Neyləməli?
Ellərin bəlkə boğulmuş Sarayı var məndə!
Huşəng Cəfəri
(Zəncan)
Bir gecə asdılar aslanları, dan qışqırdı
Qurquşumlar sinəsində gül açan qışqırdı.
Zəlilər sordular dörd cürədən əndişələrin
Qədd o qamət yerə düşdükcə əzan qışqırdı.
Qızların naləsi qavzandı buludlar döşünə
Havalar şaqqıdı gördüm Savalan qışqırdı.
Qaralıqlara qaranlıq törədən bayquşlar
Çapdılar ayələr üstündə Quran qışqırdı!
Birinin qış tayasın damda gamışlar sökdü
Bir arıq toxlu acından bacadan qışqırdı.
Gecə bir vaxt belə sancıldı tikanlar döşünə
Vay deyərkən dodağın yumdu tikan qışqırdı!
Hər gecə hər yeni bir Babəkə neştər dəydi
At gölündə qara qaşqa ucadan qışqırdı.
Dağların şihəsi az qaldı yeri şaqqalasın
Qulağım batdı dedim yer göy əlan qışqırdı.
Sazı sındırdılar al mahnıların qoynunda
Hər sazın tozlu telində min ozan qışqırdı.
Dərisin soydular göz baxdı dili ax demədi
Soyulan güldü o bir ləhzə soyan qışqırdı!
İstədim şeiri əruz ilə yazam bir kəlmə
Qilü-qal saldı yapışdı həyəcan qışqırdı.
© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!
