Türk əsrinin başlanğıcında - 2000-ci ildə mən iki böyük türk dostuma, Nizami Cəfərova ("Xaqanlar kitabı") və Azər Turana ("Türk çölünün şeirləri") şeirlər sırası həsr elədim. Bunlar fərqli iki sıraydı. Zaman-zaman hər iki sıra kitablaşdı. Adam üzünü mübarək adamlara tutanda Tanrı da ün göndərir. İndi yeni gələn ünlərdən Azər Turanın rəhbər olduğu "Ədəbiyyat qəzeti"nə göndərirəm. Düşünürəm ki, Nizami Cəfərov şəxsiyyəti Tanrının Azərbaycan türkünə verdiyi bir lütfdür və onun adına başlatdığım düşüncələr qəlbimizdə qələbə ruhumuzu həmişə var edər. Və qalib millət qalib sevgidə də, savaşda da zəfərli düşüncələri zikr etsə daha faydalı olar. Çox sevdiyim şair dostum Səlim Babullaoğlu deyir ki, sən bu tipli şeirlərə şərh yaz ki, oxucu anlasın. Razıyam, qardaş, mənim bu tipli şeirlərimi Türkiyədə geniş şərhlərlə nəşr edirlər, məncə, Azərbaycan nəşrləri də o şəkildə olmalıdır. Kitabda öylə də edəcəm, axı bu seirlər aramızda əsrlər məsafəsi olan türk kağanları ilə söhbətlərimdir. "Ədəbiyyat qəzeti" isə mənim türk düşüncəli insanlarla ünsiyyət vasitəmdir.
Mete-Oğuz baqatur
Ox atdım, qartal uçdu,
Yol üstə qurd uladı.
Tenqrinin yıldırımı
İçimdə od qaladı.
Bəylər azdı yolunu,
Dərdlər parladı diş-diş.
Bizim məngü elimiz
Yokadı barır ermiş.*
Ay-günəş məni seçdi
Buyruğumda dayan hun.
Ulu göyün altında
Olmuşuq budun-qoşun.
Elim, yurdum, dövlətim,
Çox çəkdi ağrı-acı.
And olsun Göy Terqriyə
Parçalarız Tabğacı.
Umay anam qut verər,
Leş bədənə can gələr.
Səmadan qurd qisməti,
Kahadan kağan gələr.
Bir yanda durub tölös,
Bir yanda tarduşum var.
Savaşlar məni yormaz,
Cahanda çox işim var.
Yatıqların üstünə
Yürütdük ilqarları.
Önündə diz qoyuruq
Bir Tanrı, Üca Tanrı!
Elxan Bumın - birinci Türk
Tanrıtək tanrıda kağan oturmuş,
Yoxdan var eylədim bu səltənəti.
Əslini bilənlər böyük olurmuş,
Əslimə varmaqdan yılmadım qəti.
Göylə Yer var olub xəlq olunanda,
Bu iki arada insan qılındı.
Tanrı törə verdi kişi oğluna,
Törəli olana türk adı verdi.
Bu el səninkidir türk-sir budunu,
Mənim öz xalqımdır Doqquz Oğuz da.
Doğudan Batıya Əbədi bir El
Əsrlər boyunca var olacaqdır.
Aldıq törəmizi biz tör başında,
Türk eli heç zaman törəsiz olmaz.
Göylər tökülməsə, bu Yer çökməsə,
Tanrının verdiyi törə pozulmaz...
Törə türk xalqına uran olacaq,
Məngü kitabımız "Quran" olacaq.
Satuk Buğra
Merac zamanı həzrəti peyğəmbər
Çevrəsində bir zat gördü cənabi-haqqın.
Ya Cəbrayıl dedi - Allahın rəsulu
Bu hansı peyğəmbərdir, söylərmisən?
Allahın müjdəçisi böylə dedi rəsulallaha:
O peyğəmbər deyil, Saltuq Buğra xandır,
Qaraxanlılardan.
Düz üç yüz otuz üç ildən sonra
O sənin dinini yayacaq türklər arasında.
Sən onun ruhuna dualar oxu,
O dərgahda qırx ərənin mürşididir.
Timuçin oturmada
Ulu tanrım, Göy tanrım,
Mən Temurçin bahadır,
On yeddi il başabaş
Oturmada oturdum.
Orxundan ayrı düşdüm,
Keruleni görmədim.
Çöldəki qurd şərqisi
Qulağıma gəlmədi.
Üstümdən axdı sular,
İçimdə durğun hünər,
Mən sükutun zikrində
Cəngin dadını buldum.
Xan anam, Alan Qoa,
Mənə güc verdi dua.
And olsun doğan günə
And olsun ildırıma.
Anamın yatağına
İşıq şəklində girib
Qurd kimi çıxan tanrı
Ağ keçə üzərinə
Bir gün qaldırar məni.
Və mən Çingiz olacam.
Uduzma bilməz ordum
Son dəniz sularında
Əllərini yuyacaq.
Mən Temurçin bahadır,
Anam türk, atam günəş,
Daim zühur edəcəm
Monqol yuxularında.
Çingizin ölümü
Ulu xan əbədi yumdu gözünü,
O ayrı dünyanın fəthinə getdi.
Toran ölkələrin darvazasında
Onu tanrısallar gözləmədəydi.
Toplandı noyonlar, tümenbaşılar,
Hubilay, Uqedey, başqa təkinlər,
Bircə Cuci yoxdu, sevimli oğlu,
Onlar toran eldə görüşəcəklər.
Qərar belə oldu - günəşmisal xan
Tanrılar elinə tək gedə bilməz.
Yüz məzar qazılsın, yüz qul gömülsün
Min kəhər kəsilsin xan şərəfinə.
O Göyün oğludur, göydəngələndir,
Göydəngələnlərə məzar yapılmaz.
Onun bədənində tanrı qutu var,
Məzarı hər kəsə sirr qalmalıdır...
Nəşini gizlədilər, üstünü düzlədilər,
Ulu xan öz elinə, göyə getdi - dedilər.
Tanrıqut səcdəsinə yasaq qoyubdur Yasa,
Türk eli qutsuz qalar, onu yadlar taparsa.
Bəybars
Və Baybars söylədi təbəəsinə:
- "Mənim sultan hökmüm belə istəyir.
Qoy türkü tanısın Misir torpağı,
Qoy ərəb çölünün sanını bilsin.
Müqəddəs qısrağın südüdür qımız,
Tanrı seçkinidir qımız içənlər.
Törəmiz böylədir, gələn qonağa
Bir cam qımız verir bizim qadınlar.
Harda türk var isə, orda qımız var,
Bunu cənabi haqq belə buyurub.
Mənim hökmüm budur - Misir elində
Qoy qımız verilsin gələn qonağa.
Hər cümə günündə, xalq arasında
Carçılar qımıza tərif desinlər.
Dinlə əhli-İslam, eşit ey Misir,
Harada türk varsa, orda qımız var".
Çağrı bəy - Anadolunun fəthi
Hey kayılar, bayandurlar,
Ulu səlcuq oğulları,
Mən Çağrı bəy çağırıram
Sizi müqəddəs savaşa.
Bizans gözəl bir qadındır
Paçasını aralayıb.
Duyğuları dada gətir,
Ərənsənsə onu götür.
Sizi çəmənlər gözləyir,
Sizi şəhərlər gözləyir.
Qartımış çöl can istəyir,
Urum təzə qan istəyir.
Tuğ titrəyir oymaq-oymaq.
Gedənə qımız var, qalana quymaq.
Gedək, gumbur-gumbur gedək,
Sinəmizdə tambur gedək.
Konya çağırır bizi, Trabzon, Bursa çağırır...
Tanrı ərənlərini uğur gözləyir, uğur.
Kürşad
Biz qırx atlı idik...
Biz damarlarında Göy Qurdun qanı axan
Qırx atlı idik.
Üstümüzə Çin ordusu yeriyirdi,
Çin ordusu sarançatək hesabsızdı.
Biz qırx atlı,
Saya gəlməz tümenləri
yenmək üçün savaşdıq.
Həpimiz öldük,
Fəqət yenilmədik.
Göy Qurdun oğulları ölər, yenilməz.
Atillanın ölümü
Zurnalar çaldırır Atilla xaqan,
Hər yanda toy qurub yenilməz ordu.
Dünyanı fəth edən şanlı tanrıqut,
Qeysər bacısına əsir olubdur.
Tonqalın başına yığışıb ordu,
Qemək qazan-qazan, qımız sel kimi.
Atlardan yüyürək hun türküləri,
Bozqır sükutunu deşir ox kimi.
Hər yandan qonaqlar axışıb gəlir,
Türinglər, vandallar, sakson və qotlar.
Papa nunsiləri, rum patrisiləri,
Bizans əyanları və daha kimlər
Ağır sandıqlarda sovqat gətirir.
Kimi at gətirir, kimi al altın,
Kimisi firuzə, kimisi yaqut,
Daş-qaşlar içində rahat olur qut.
Kəniz gətirirlər, qul gətirirlər.
Xərac gətirirlər, pul gətirirlər.
Axı toy eyləyir Atilla xaqan,
Yemək qazan-qazan, qımız sel kimi.
Hər kəs kef eyləyir, hər kəs şadlanır,
Şərabdan keflənən rum keşişləri,
Türkülər söyləyir hun ləhcəsində.
Yalnız Ata qamın sifəti gülmür,
O bilir, bu xanın son gecəsidir.
İndi hun eşqinə qımız içənlər
Sabah hun qanına susayacaqlar.
İstanbulun fəthi
Fateh dedi: əsgərlərim, biz qazandıq,
Gözəl Bizans altımıza uzandı.
Siz fatehsiz! Yolunuzdan sapmayın,
Yağma yapmayın.
Xeyri-şəri ayırın, ac olanı doyurun.
Konstantinin şəhəri indi mənimki oldu.
Bu yenilmiş adamlar bizim təbəəmizdir.
Yasa var: Xan gözündə cəmi təbəə birdir,
Mənim fəthim Bizansa haqq sözünü gətirdi.
* - Yox olmağa başladı (qəd. türk)
© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!
