Fransız poeziyası Cavanşir Yusiflinin tərcüməsində

Pyer Emmanuel

Bircə an

Bir barmağın ucuyla

dənizin duzunu necə biliriksə,

Əbədiyyət dediyin də

bircə anın həyəcanlı gözləntisidir.

Gözün xəbəri oldumu

Göz qapağında kirpiklərin ilk titrəyişindən.

Bu kirpiklər milyon dəfə çırpılmalıdır ki,

Ən uzun kirpiyin ucunda

adsız bir ulduzun işığı yansın

O işığın

göz bəbəyinə çatmağını gözlə

əbədi qaldığı yerə

Şəffaf mavi toranlıqda,

göy qübbəsinin altında

Dan yerinin ağarması

İnsan intizarıdır...

Yerin tumurcuq gözləri açıq olunca

Dan yerindən min-min dünya ağarıb,

dövrlər gəlib keçib

İçində, ruhunda canlı nə varsa

Beləcə, dünyayla bir

həm boya atıb, çoxlaıb,

Həm gizlənib içində

Dünyanın sonunadək...

Bir dəfə hamının gördüyü,

sonra dan yerinin ağına sıxılmış,

güzgüdəki surəti

olmayan bir ulduzun heç sönməyən işığı...

üfüqlərin qaşında atılıb-düşsən

bir quş...

içindədi,

uyuyub...

Sıxılmış dişlər

Nəyə belə nifrət eləyirəm

Soruşmayın, üstünü vurmayın.

Sükut adalarındakı uçurumların

Üstündə

Bir ağ yaylıq kimi yellənir səma,

Bir də ölənlərin nifrəti...

Nə var bu xarabada?

Bir-birini bastalayan,

Baltalayan

Sözlərdən başqa?!

Yalan badəsində and içən

Solğun dodaqlardan başqa?!

Bu yalan qarışan havamız

Sütülcə pozğundur,

Sözüm, səsim,

Siz ruhumun dərinliklərində də

Çamıra batdınız.

Azadlıq həsrəti -

Bu quduz həsrət,

Ürəyimin içində qana bulaşıb

Mən ancaq dişlərimi sıxıram

Bərk-bərk.

Onların arasında milyon lal-kar yatır.

Azadlıq həsrəti

Bu quduz aclıq...

Sızmağa çalışan qan tək

Dişlərimin arasında sıxılıb,

Qalıb.

Yaxşı ki, üzünə baxıb

Ümid etməyə

Nifrət qalıb...

Anri MİŞO

Əlifba

Ölümü əsdirən qışın soyuğunda donarkən

gözümün tutduğu hər şeyə baxdım son dəfə,

hərisliklə,

Bu soyuq baxışın nişahngahında nə ki

əsas deyildi yox olub gedirdi

bir anda

Ancaq onları döyəcləyir, ölümün belə

yıxa bilmədiyi bəzi para şeyləri

saxlamaq istəyirdim.

Bir-bir,

Damcı-damcı

qopub gedirdilər,

nəhayət hansısa əlifbaya sığınıb

hərflərə çevrildilər,

elə bir əlifba ki, başqa bir dünyada

işləyə bilərdi bəlkə.

Təskinlik tapdım beləcə,

yaşadığım dünyanın

məni atacağı qorxusundan azad oldum.

Bu tutacaqdan bərk-bərk yapışıb,

qanım ləzzətlə damarlarıma qayıdanda

onun məğlubedilməz olduğunu

anladım bir daha,

yenidən həyatın açıq səmasına doğru

uçduqca uçdum...

Xoşbəxtlik

Bəzən, anidən böyük bir xoşbəxtlik

həyacını bürüyər səni,

Həm də səbəbsiz-filansız,

Yerini bilmədiyin yuvasından baş qaldırıb,

var gücüylə yayılar bu ləzzət, ancaq

əl-ayaqlarına qədər çatması

böyük zaman alar.

Bu həyəcan təmizdi, tərtəmiz

İçində gəzdiyi zaman heç nəyə qarışmaz,

kəlmə kəsməz,

əsla,

heç bir fikirə, heç bir hissə dolaşmaz,

tək gəzər,

canına yayılar, məst edər səni.

O da, sən də tək-tənhasan,

ayrı.

Bəlkə, içini gəzib, dolaşıb və birdən

ayaq saxlayıb soruşar, "hə, necəsən?

Sənin üçün nəsə eləyə bilərəmmi?"

Soruşar, beləcə özünə təsəlli verər.

Ancaq sənin heç nədən xəbərin olmaz.

Tezliklə həzz artıb çoxalar, güclənər.

Nə baş verdiyini anlamadan,

Ağrı gələr,

deşər qəlbini bıçaqla,

əzaba çevrilər,

doğrayar keçdiyi yolları,

qatilin olar.

Gəbər, - deyər, gəbər.

Ölməməkçün əl-qol atar, hərəkət edərsən,

Ağzından su daşdanar,

ya da qarnı üstə uzanarsan,

Hər şey beləcə keçər...

Röne Şar

Xəlbir

Nə qədər çox anlasa, o qədər əzab çəkər. Nə qədər arif olsa, bir o qədər ağrıyar. Fərasəti dərdinə, inadı məyusluğuna tən gələr hər an...

Arzu nə səpilir, nə də biçilir, ürəyində qalar sənin, çin olmaz, içinə sıxılıb qalar. Ancaq özünü ən varlı adam bilərsən.

Gənclər, siz, anacq siz indi həqiqəti deyə bilərsiniz - dodağından qaçan təbəssümün rəsmini çəkərək.

Siz dolanbac bilməzsiz, keçib gedərsiz. Bizsə keçdiyimizə inanıb, gözümüzü son mənzldə açarıq. Görərik ki, qəlbimizin içindən keçən gələcək, yoxdu, keçib, uçulub...

Sevginin pıçıltısı, qəzəbin batan səsi. Itib getməz, kasıblığın cın-cındırı içində gizlənər, görünməz, hərbi sirr kimi..., kimsə bilməısin, eşitməsin...

Uşaq nağılının taxtapuşu yavaşca ovular, qaranquşlar ard-arda uçub gedər.

Jak Prever

Nəfəs kimi dayanmaq

Ürək kimi yatmaq

Yuxu kimi oyanmaq

Ömür kimi bitmək

Ölüm kimi yaşamaq...

Bu sevginin ömrünü

Ölüm qədər uzatmaq...

Pyer KORAN

Ağappaq Paris

Qar gecəylə birgə

Parisə yağdı

Qarışqa yerişiylə...

Küləkli şəhər

Qışı ağ boyayla çəkdi

Nəhəng addımlarıyla...

Susqun Sena

Büxur rənginə

Boz tütün rənginə çaldı

Ağappaq fonda

Zaman dayanıb,

Qarışqa yoxdu.

Nəhəng addımlarla

Yağdı Parisə

Qar da, gecə də...

Payız

Ağacların saçı tökülüb qısalanda

Ay çevrəsini qucaqlar onların

Ağ duman içindən keçərək

Küləksə uçur, küləksə əsir

Qarğa-quzğun kimi

Ulduzların altında fırlanır...

Niyə mənim ürəyim belə qopur, ağrıyır

Ağacların saçı tökülüb qısalanda,

Sarmaşıqlar

Qaranquşun barmaqları arasında...

Şəfəq söküldüyündə eşitdinmi

Şaxta barabanlarını çalır

Dirəklər bəs?

Ağacların saçı tökülüb qısalanda

Ürəyim niyə ağrıyır, niyə?

Jan-Piyer Lömer

Üzük

Kədər barmağına bir üzük taxdı

illər öncə.

Gücnən görünür indi

Az qala yadından çıxıb,

Ondan çox saatını, eynəklərini görürsən.

Ancaq bir səhər onu stolun,

ya da mebelin üstündə unutsan

Bütün günü itib-batarsan, harda olsan...

Harda? Zamanın çənbərində, ancaq

barmağına taxdınmı

başqa şeylər qeybdən dönüb

görünəcək əlbəəl...

Fəsillər

gəlib keçdi gözlərin önündən,

səssiz-səmirsiz, görmədin

bağın lap dibində itib-batan heykəl kimi

O baxış... yağış damcıları,

bir də günəşin şəfəqləriylə

daşı dəlib keçdi.

Səni doğum günündən ayırıb qoparmaq üçün

daşla canın arasından keçən bıçağı izlədi,

dalınca qaçdı bəlkə

Nəhayət içindən nəyinsə qopub

ayrıldığını hiss edərsən

Azadsanmı?

Doğram-doğram ürəyinlə

Başları vurulmuş şəhidlər kimi

düzü-dünyanı gəzib dolaşmağın

vaxtı gəldimi?

Sevgi sarğısını çəkər gözlərinə,

yavaşca, səssiz-səssiz.

Şabalıd ağaclarının arasıyla

Heç zaman getmədiyin

cənub-qərbə aparan yol,

Bazak və Kompostel yolu...

Havanın ətri torpağa necə sinərsə

Bu da qəlbinin başına dönüb-dolanar hər gün.

Vətənə aparan yola düşən işıq

Zamanın o tayında qalan sevgilinin

sənin içində böyütdüyü işıqmış...

O tayda, lampalardan düşən işıq

Sapsarıdır, çayın qaranlıq sahilində.

Kafedə gənc lal adam

Stolların küncünə

Mavi və çəhrayı zərfləri düzür

Üzərində ulduz falı, həmişə eyni

Oxuyuruq,

Oxuyuruq ki, geri qayıtsın,

Bütün lampalar

Yerdən çiçək kimi cücərsin,

Bir daha...

Fransois JACQMIN

Qar kitabı

Məğzinin daim

Ağlıqdan uzaqlaşmaq olduğunu bəyan edən

Qarın yağmasıyla

Dil... son nəfəsini toplayıb

Gücdən, heydən düşür, sıxılır özünə,

Hər şey özünün oxu üstündədir və

Dilinə dolaşan sözü elə deyir ki,

Həm də demir, dayanır,

imtina edir deməkdən,

Və hər dəfə "qar" sözünü yazanda

Mən də

Bir qolumu itirirəm...