"Çay kənarında qadınlar gördüm" - Camal Sürəyyanın şeirləri - DİLSUZ

DİLSUZ

Tanrı min birinci gecə sözü yaratdı,
min ikinci gecə Camalı yaratdı,
min üçüncü gecə Camalın yazdığı şeiri oxudu
və əvvələ qayıtdı - qadını təzədən yaratdı.
Ülkü Tamər

8.10 GƏMİSİ

Səsində nə var,
bilirsənmi?
Mavi,
ipək kimi
qış çiçəyi,
yəni,
ən səfalı bağçanın
ən səfalı yeri...
Nə oldu,
birdən
siqaret çəkmək bəhanəsiylə
göyərtəyə qalxdın?
Səsində nə var,
bilirsənmi?
Yuxusuz adamın türkcəsi...
Anladığım bu:
işindən məmnun deyilsən,
şəhər.... şəhər də
xoşuna gəlməyib...
Nə oldu,
göyərtədə
yanında dayanan adam
əlindəki qəzeti qatladı?
Səsində nə var,
bilirsənmi?
Tör-töküntülü bir ev...
Dəqiqədəbir
əlini saçlarına aparıb,
rüzgarda dağılan yalnızlığını
sahmana salırsan...
Səsində nə var,
bilirsənmi?
Birlikdə oxuduğumuz
məktəb türküləri,
bir də,
əski, əski öpüşlər...
Səsində nə var,
bilirsənmi?
hamamın soyuq şüşəsi -
neçə gündü görünmürsən,
görünmürsən,
görünmürsən,
görünmürsən...
Səsində nə var,
bilirsənmi?
Söyləmədiyin sözlər...
Bəlkə,
doğrudan da,
kiçik, lüzumsuz şeylərdi onlar,
amma,
günün hansı vaxtı olur-olsun,
heykəl kimi
kəsirlər qabağımı...
Səsində nə var,
bilirsənmi?
Dilinin ucuna gətirmədiklərin,
dilinin ucuna gətirmədiklərin...
ÖNCƏ
Öncə
yalnızlıqla mənim aramda
tək əllərin vardı,
Sonra
birdən-birə
qapılar açıldı,
axıra qədər;
üzün,
gözlərin,
dodaqların -
hər şeyin,
hər şeyin üstümə axıb gəldi...
Sonra
qorxusuzluğun
ortasında qaldıq,
ada kimi...
Sən
soyunub utancaqlığını
divardan asdın,
mən
masanın üstünə qoydum
qayda-qanunlarımı,
hər şey belə başladı öncə...

ÇAY KƏNARINDA QADINLAR GÖRDÜM

Porsuq çayının kənarında
qadınlar gördüm,
bir deyil,
beş deyil,
ən azı, yüz kərə...
Ümidsiz sevdalara
tutulublar,
üzü səhraya
seyrələ-seyrələ
yaşayırlar,
gül kimi,
çiçək kimi.
Nələri varsa,
verirlər adama,
"ah" demədən, "uf" demədən,
təki könüllərinə yatasan...
Qızılirmaq kənarında
qadınlar gördüm;
dillərində
yanıq-yanıq
türkülər:
"Qızılirmaq parça-parça olaydın,
olaydın oy,
olaydın oy,
olaydın oy.
Hər parçanı bir dərədə bulaydım,
bulaydım oy,
bulaydım oy,
bulaydım oy.
Sən də mənim kimi yetim qalaydın,

qalaydın oy,
qalaydın oy,
qalaydın oy.
Necə qıydın allı-güllü gəlinə,
necə qıydın allı-güllü gəlinə?"
Qızılirmaq kənarında
qadınlar gördüm;
bir tikə çörək - qapqara,
bir tutam xına -
on quruşluq, qıpqırmızı...
Qızılirmaq kənarında
qadınlar gördüm;
qaranlıqda
uzanmışdılar yan-yana -
üstləri yarıörtülü,
yarıaçıq...
Oy anam,
oy anam,
gecənin bu vaxtı
kim ürkütmüş onları,
isti yerlərindən
perik düşmüşlər?..
Dəclə sahillərinə
qatar çatınca,
Öncə göy üzü görünür,
Sonra
gül qurusu qadınlar...
Bir gün
sizin də yolunuz düşər
çay kənarına,
görərsiniz,
görərsiniz,
görərsiniz
bıçaqla sümük,
susmaqla ağlamaq
arasında qalan
o qadınları...

EŞQ

Sən

indi qalxıb gedirsən.

Get.

Amma

bilirsən

çətin olacaq

gözlərinin həsrətinə

dözmək.

Üstəlik,

bu gün yuxudan da

ayın-şayın oyanmışıq -

eşq açmışdı gözlərimizi.

Bir quş

bir budağa qonurmuş kimi

qonmuşdu barmaqlarıma,

arxasınca

bir sevgi uçub gəlmişdi

və bir daha getməmişdi...

Hər şey necə dəyişdi...

Bu döyünən ürək mənimkidimi?

Bəs səninki hanı?

Üç-dörd damla

yetirdi saçlarını islatmağa,

bir dilim çörək,

bir-iki zeytun...

doyurduq,

biz eşq acı idik, eşq...

Saçların,

dodaqların,

sinən...

neçə öpüşlə doyulur?

Sən

indi qalxıb gedirsən.

Get.

Amma

bilirsən

çətin olacaq

gözlərinin həsrətinə

dözmək...

TURQUT UYARA

Bir ağ mənzildə yaşayır,

Qapısı pəncərəsindən çox.

Gözlərində ulduzlar,

mavi, sərin yerdə durur.

Bir əlində qədəh,

Bir əlində ağrı-acısı.

Bir bağçadan səsi gəlir,

Nəyinsə telini

oxşayırmış kimi.

Öldüyü gün

Bizi dünyadan qovdular.

UZAQDAN-UZAĞA SEVİRƏM SƏNİ

Uzaqdan-uzağa sevirəm səni,

ətrini duymadan,

boynuna sarılmadan,

yanaqlarına toxunmadan,

uzaqdan-uzağa sevirəm səni.

Uzaqdan-uzağa sevirəm səni,

əlini tutmadan,

ürəyini titrətmədən,

gözlərində itib, itib getmədən...

Üç günlük

sevdalarda olduğu kimi,

sərsəri tək deyil,

adam kimi sevirəm, səni.

Elə uzaqdan-uzağa

uzaqdan-uzağa sevirəm səni,

yanaqlarına sızan

iki damla yaşı silmədən,

ən çılğın qəhqəhələrinə

ortaq olmadan,

ən sevdiyim türkünü

səninlə bərabər oxumadan -

elə uzaqdan-uzağa,

uzaqdan-uzağa sevirəm səni.

Qırmadan,

tökmədən,

parçalamadan,

üzmədən,

ağlatmadan -

uzaqdan-uzağa sevirəm səni,

məsum bir kağıza

damla-damla tökülən

kəlimələr tək...

* * *

Ölüm gəlir ağlıma birdən, ölüm,

Qocaman bir ağaca sarılıram,

var gücümlə...

* * *

Bir qadın düşün,

bir qadın:

yarısı anadır,

yarısı çocuq,

yarısı sevgili,

yarısı eşq,

yarısı rəvayət,

yarısı həqiqət,

yarısı gündüz,

yarısı gecə...

SƏN GƏLSƏN

İndi pəncərəni açsam,

gözləsəm,

sən gəlsən,

heç bir şey soruşmasan,

heç bir şey deməsən,

sussam,

sussan,

sussaq,

sükutun anlatdıqlarını dinləsək,

arxa-arxaya əyləşsək,

ağlasaq, ağlasaq, ağlasaq,

"nəyə görə?", "nə üçün?" -

səbəbini

soruşmasaq, soruşmasaq, soruşmasaq...

Sarılsam,

sarılsan,

sarılsaq

və yenə də

heç bir şey danışmasaq,

amma

anlasaq, anlasaq, anlasaq...

Xəyaldı...

Olarmı belə şey?

Olsa nə olacaq?..

ALMA

İndi sən

çırılçılpaq bir alma yeyirsən,

alma da almadı ha,

bir yarısı qırmızı,

bir yarısı yenə qırmızı,

üstündə göy üzü,

üstündə quşlar uçur…

Xatırlayacaq olsam,

üç gün öncə

çırılçılpaq soyunmuşdun,

divanda alma yeyirdin,

mənim

elə almalara

meylim yoxdu…

Quşlar uçur üstümdə,

bunlar sənin almanın quşlarıdı,

göy üzü uçur üstümdə,

bu sənin almandakı göy üzüdü…

Xatırlayacaq olsam,

İstanbulda

kilsə zəngini çalıram,

sən yenə çırılçılpaqsan,

dənizin ortasına gələnə qədər

alma yeyirsən,

ürəyimin ortasına gələnə qədər

alma yeyirsən,

bir yanda gəncliyimiz,

kədərlər içində,

bir yanda

Sirkəçinin

qatardan düşürtdüyü qadınlar -

sadəcə, dodaqlarından öpdürürlər…

Sən

özün kimi

çırılçılpaq bir alma

yeyirsən,

üstündə - göy üzü,

üstündə - quşlar uçuşur,

üstündə -

xatırlayacaq olsaq, kədərimiz…

SEVGİLİM

Günortadı.

Maşınlar

sürətlə gəlib keçirlər,

hər yer qələbəlikdir.

Mən səni düşünürəm,

bir qəlyanaltıda,

uzat əllərini, uzat, tutum.

Gəzməyə çıxmış

əsgərlər görürəm,

bir də cilvəli qızlar.

İstanbul

hərgünkü halında -

səs-küylü,

göyərçinlər

günəşi dənləyirlər…

Mən səni düşünürəm, səni,

yəni,

eynən o ilk günlərdə

olduğun kimi.

Ürəyim -

təptəzə bir su sayğacıdı sanki -

guppagup işləyir.

Eşqi xatirələr yaşadır,

yuxular qədər, -

Bunun üçün deyirəm:

eşq köhnəldikcə eşq,

sevgi köhnəldikcə sevgidir…

Çoluğumuz - çocuğumuz,

çörəyimiz, türkümüz…

Bunlar bir yana,

gəmilərin burnu

köpük içində,

uzaqlarda nə qapılar açılır,

təyyarənin

biri qalxır, biri enir,

qatarın

biri gedir, biri gəlir…

Hər kəs bilir, hər kəs,

Bəs, sən,

sən bilirsənmi

səni necə sevdiyimi,

üstündə necə əsdyimi,

gəldiyimi,

getdiyimi?

Söylə! Söylə! Söylə!

ÇİÇƏK

Bir çiçək açmışdı, orda,

sanki

təbiətin bir səhvini

düzəltmək istəyirdi,

boy atmışdı

gözümün içinə qədər,

anlamadığım şey danışırdı.

Bir gəmi,

bəmbəyaz bir gəmi

yan alır dan yerinə,

göyərtəsi

başdan-başa orman…

Dərdim çiçəyi,

burnuma tutdum -

sən demə,

yalnızlığım imiş…

* * *

Əllərindən tuturam,

səhər qədər sevdiyim əllərindən,

əllərin bəyaz,

təkrar bəyaz,

vağzalda qatar olur bir az…

Mən

bəzən

vağzalı tapa bilməyən

adam kimiyəm…

ÖLÜM

Ölürəm, Tanrım, ölürəm,

axır ki, bu da başıma gəldi.

Bilirəm, Tanrım, bilirəm,

hər ölüm vaxtsız ölümdür.

Amma

deyim ki,

aldığın bu həyat

heç də pis deyildi…

Hazırladı:
Dilsuz