Qulu Ağsəs haqqında
İlk şeirini mən təvəllüd tapan ili yazıb...
Oğlan olsaydım, "bir igidin ömrü" yazardım, yəqin.
Deyildiyi kimi, qəlbən şair olanlar təkcə kağız üzərindəki şeirlərindən görünmür:
Quş quşla ötmür balası,
Şair şairlə dilləşmir.
Quş budaqda oxuyur,
Şair varaqda.
Əslində, şeir yazmaq hissi oyadan hissəmiz - tam mənasıyla bizə heç vaxt aydın olmayacaq. Əgər bu ehtiyac nədən və necə doğur bilmiriksə, onda özümüzü hər şeyi bilən kimi göstərmək də lazım deyil. Onun şeirlərindəki "Həqiqətin, gözəlliyin, yaxşılığın" varlığına inam bütün bildiklərimizi üstələyir:
Yel vurduqca tökülür,
nöqtələr.
"Göy" suala bükülü
Nöqtələr
Qələm-varaqdı, bir də
nöqtələr.
Göydə Allahdı, yerdə
nöqtələr.
Nümunə gətirilən şeirlərin dilindən və deyim tərzindən, diqqətli oxucu söhbətin - müdrikliyin yazını qarşılayan Qulu Ağsəsdən getdiyini müəyyənləşdirdi, yəqin.
Şeirdə bilik xətrinə bilik göstərmək lazım deyil. O şey ki, başlanğıcını duyğulardan götürmür, o, poeziyada sıfırlanmağa məhkumdur. Çünki duyğu hadisələri adilikdən çıxarır, onun səbəb - istintaq əlaqələrini ləğv edir. Duyğu vasitəsilə "olanların" (bəzən "olmayanların") özündə dərki baş tutur. Şeirin vəzifəsi bu qavrayışı çatdırmaqdır. O bunu yaxşı bacarır:
Nə olar, bir səhər durub görəsən,
Divarlar üstünə Allah yazdırıb.
Qış günü soyuqdan ölən ağacın
Yasına mart ayı yarpaq yazdırıb...
Bəzən şairlər haqqında qərib bir ifadə işlədilir: "məhsuldar şair". (İnsan özünü qızmar günəş altında kəhrəba xaralların sıralandığı barlı Aranın məhsuldar "ağ qızıl" tarlalarında hiss edir...). Onu ürəklə bu "kateqoriya"ya daxil etməyə bilərsiniz. Sözün məsuliyyətini hiss edən qələm adamı kimi, öz şeirləri "öz senzurasından keçmir", çünki.
Sitat: "Şeir göz yaşı kimi olmalıdır, yağış kimi hamının başına yağmamalıdır".
Gecə-gündüz "vacib işlə məşğul olub" söz dəyirmanında şeir üyüdənlər, cavanlaşmaq üçün mistik gənclik çayında çimən qocaları xatırladır. Arabir oradan çıxmağı öyrənməsə, məhv olacaqlarını unudanları az olmur. Bu mənada kimsə Q.Ağsəsi "şeir yazmaq işi" ilə məşğul olan görməyib. Şeir onun üçün "bir iş" deyil, bir qisimdir. (Öz dililə desək: " hecada -"pilləkənləri sayan", sərbəstdə -"gözü ayağının altını görməyən", ağ şeirdə - "liftə minən").
Və bütün hallarda sevgi yaratdıqlarının mayasıdır.
İşdi - qəzadı
Səndən əvvəl ölsəm,
Məni son mənzilə aparırlar görsən,
Vəsiyyətimə əməl elə:
Arxamca su at,
Uğur dilə.
Saçını yolma,
Köksünü ötürmə.
Allahın yanına gedirəm,
Ürəyinə ayrı şey gətirmə.
Canında fəlsəfə daşımayan şeir gizli müttəfiqlikdən kənar saxlanılmış üçüncü dünya ölkələrinə bənzəyir. Qulu Ağsəs yaradıcılığında materiya və həqiqət, varlıq, idrak, insan, cəmiyyət və s. kimi məsələlər bir birinə o qədər diffuziya edir ki, "insan-dünya", "insan-Tanrı", "insan-ölüm" paradiqmaları oxucunun dünyagörüşünə təsir edir. Ancaq burada zərif bir məqam var: şair yolunu yaxşı tanıyır, lazım olmayandan artıq söz söyləmir. Sərhədi keçsinmi, keçməsinmi - oxucunun öz öhdəsinə buraxır:
Hərəmiz borcludu bir can ölümə,
Ölsək də, tapmarıq əncam ölümə.
Tanrı qırmır bizi...
Ancaq ölümə yoxladır.
Xəbərin varmı? -Bilmirəm.
Və ya
Narı sümürürsənsə,
Süddən yanıqsan...
Gözünlə qaşının arasında
Qapı açılan gün...
Oyanlıqsan...
Hər bir cəmiyyətin öz zəif yerləri, öz ağrılı nöqtələri var. Şair bu "odlu nöqtələri" tapır, acımadan, dərdin yarasına duz səpə-səpə, insanların eşitmək istədikləri mövzuları dərinləşdirərək incə bir ironiya ilə faciəvi həqiqəti qəbul etdirir:
Qaralar məhəlləsi:
Milli Qəhrəmanın
xatirə lövhəsi altında
dilənən qadın duası:-
...Yalandı!
Yalandı!
Dünyada ən şirin şey
Vətən deyil,
Dünyada ən şirin şey
İnsandı...
Onun təyinatı hansısa yollar təklif etmək, nəzəriyyələr qurmaq deyil. Lakin həlli tələb olunan ziddiyyətləri çözməkdən də qaçmayıb. Sanki cəmiyyət, həyati əhəmiyyətli bir orqanıdır və o bu orqana görə cavabdehdir.
Yaxşı və pisi heç vaxt qarışdırmır.
Haqqı yenmir, Haqdan enmir.
Şükür o göydəki ismin halına
Şükür yağışına, şükür qarına.
Şükür adımızı öz jurnalına
Əcəl adqoydudan qabaq yazdırıb...
Ömrün əlli qapısının qırxını Sözlə açan, yaşıdım şeirlərin müəllifinə fəth etdiyi zənginliyində, ucalığında qalması diləyi ilə...
Rusiya, Voronej
© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!
© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!
