"Çağırış" və başqa şeirlər...

Aleksandr Səlimov (Aleksandr Azim oğlu Səlimov) - Amerika şairi, yazıçısı və ədəbiyyatşünasıdır; filologiya elmləri doktoru, Delaver Universiteti Senatının prezidenti və professorudur. "Çağırış və başqa şeirlər" (Desafio y Otros Poemas) şeir toplusuna görə Viktoriya Urbano ədəbiyyat mükafatına layiq görülüb. Şeir və məqalələri İspaniya, ABŞ, Kanada, Cənubi Koreya və Azərbaycanda dərc edilib.

Aleksandr Səlimov 1963-cü ildə ziyalı ailəsində anadan olub.

Əslən azərbaycanlı olan Aleksandr Səlimov 1986-cı ildə Dağıstan Universitetini bitirib və 1986-1989-cu illərdə Kuba Silahlı Qüvvələrinin beynəlxalq əlaqələr şöbəsində hərbi tərcüməçi kimi çalışıb. 1990-cı ildə Delaver Universitetinin (ABŞ) magistraturasına daxil olub, oranı bitirdikdən sonra Pensilvaniya Universitetinin aspiranturasında təhsilini davam etdirib, 1996-cı ildə ispan dili və ədəbiyyatı üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini alıb. Hazırda Delaver Universitetində ispan və Latın Amerikası ölkələri ədəbiyyatlarından dərs deyir. 2008-2010-cu illərdə Delaver Universitetinin Senatoru seçilib, 2010-2012-ci illərdə Delaver Universiteti Senatının Prezidenti olub.

Amerika Pen təşkilatı, Amerika Şairlər Akademiyası, Boliviya Yazıçıları və Sənətkarları İttifaqının üzvüdür. YUNESKO-nun Fəxri Mədəniyyət Səfiridir.

Professor Səlimov eləcə də Delaver Demokratlar Partiyası Koordinasiya Komtəsinin üzvü, Nyu Kastl qraflığından deputatlığa namizəddir.

Aleksandr rus dilindəki ilk poetik tərcümələrini yeniyetməlik illərində qələmə alıb. Kuba Respublikasında hərbi xidmətdə ikən isə ispan dilində şeir yazmağa başlayıb. Əgər ilk dövr ispandilli yaradıcılığında şeirlər onun yeganə dinclik yeri, şəxsi duyğularını, Qafqazla bağlı yaşantılarını qürbətdə ifadə etmək üçün yeganə vasitə idisə, illər keçdikcə Latın Amerikası və ispan dili onun üçün doğmalaşmış, yaradıcılığı keyfiyyətcə yenilənmişdi. Artıq ispan dilli yazıları onun üçün yalnız mühacir baxışını ifadə eləmək demək olmayıb, yeni mühitdəki təzə yaşantılarıyla yanaşı, bütün keçmiş həyatına baxmağın həqiqi üfüqlərini müəyyən edən imkan idi.

Aleksandrın ispan dilli ədəbiyyatı çap edən öncül "Verbum" nəşriyyatında işıq üzü görən, beş hissədə toplanmış şeirlərdən ibarət "Özgə bədənlərə pəncərə" (Ventanas a otros cuerpos) kitabı ədəbi mühitdə geniş əks-səda doğurmuş, görkəmli ədəbiyyatşünas və ədəbi tənqidçi Anxel Esteban və Kuba şairi Amauri Qutyeres tərəfindən yüksək dəyərləndirilmişdi. Aleksandr "müasir ispandilli poeziyanın yeni və həqiqi poetik səslərindən biri" kimi qiymətləndirilmişdi: "Doktor Aleksandr Səlimovun poeziyası krizis və sülh, yoxluq və varolma, keçmiş və indi, "sən" və "öz-özün" arasında hərəkət edir. Biz ispan dilində yazılan müasir poeziya səhnəsinin ən autentik səsinin varlığının şahidiyik ki, bu faktın digər müstəsnalığı şairin öz doğma köklərinə çox yad olan ispandilli poetik özünəməxsusluğa və mədəni mühitə sonradan və uğurla büsbütün inteqrasiya olunmasıdır...".

"Post Factum" kitabı İspaniyanın "Legados" nəşriyyatında çap edilib. Üç hissədən ibarət, zəngin lüğət və yeri gəldikcə sadə poetik dil və təhkiyə ilə yazılmış mətnlər olduqca maraqlı obrazlarla zəngindir. Süjet xəttində "Preludio" hissəsi - 1980-ci illərin sonunda Kubada xidmət etmiş sovet tərcüməçisinin xatirələrindən ibarətdirsə, "Post Factum" və "Edenes" bölümləri İspaniya və ABŞ-dakı həyatla, təcrübələrlə bağlıdır.

Aleksandr Səlimovun "Müəllif uğurunun şərtləri" Bakıda "Kitabçı" jurnalında çap edilib.

Xocalı soyqırımının günahsız qurbanlarına həsr olunmuş şeirlərin də yer aldığı "Çağırış və başqa şeirlər" (Desafio y Otros Poemas) kitabına şairin müharibə əleyhinə şeirləri toplanıb. Bu gün biz həmin kitabdan bəzi şeirləri təqdim edirik.

Tərcümələr və təqdimat: Səlim Babullaoğlu