"Səhəri əski bir quş yuvasında açdım" - Gültən Akının şeirləri - DİLSUZ

Dilsuzun təqdimatında

DİLSUZ

Görkəmli türk şairi Gültən Akın 1933-cü ildə Yozqatda anadan olub. İlk şeirini on dörd yaşında ikən yazıb. 1951-ci ildən etibarən yazıları "Hisar", "Varlıq", "Yeddi təpə", "Türk dili", "Mülkiyyə" kimi dərgilərdə işıq üzü görüb və ədəbiyyatsevərlərin rəğbətini qazanıb.
Gültən Akın 1955-ci ildə Ankara Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib. "Rüzgar saatı" (1956), "Kəsdim qara saçlarımı" (1960), "Göldə" (1964), "Qırmızı qərənfil" (1971), "Maraşın və Ökkeşin dastanı" (1972), "Ağılar və türkülər" (1976), "Seyrangah" (1979), "İlahilər" (1983), "Sevgi əbədidir" (1991), "Sonra, budur, yaşlandım" (1995), "Səssiz arxa bağlar" (1998), "Uzaq bir sahildə" (2003) kimi şeir kitablarının müəllifidir.
Gültən Akının şeirləri müxtəlif qrumlar tərəfindən on dəfə mükafata layiq görülüb.

AĞI

İlk dəfə bu səhər

baxdım,

göyü görmədim.

İlk dəfə bu səhər

baxdım,

ərik çiçəklərini

görmədim.

İlk dəfə bu səhər

hüzn qonaq kimi yox,

evimin yiyəsi,

evimin ağası kimi gəldi.

Şahinimi uçurdum,

geri dönmədi,

cüyürümü səslədim,

suya enmədi -

yandım,

yandım, kül oldum, dağlar.

Mavrılı, ərikli

qapılar kilidləndi,

daş həyətlər susdu,

mən susdum...

İlk dəfə gözlədim ölümü,

bir dost gözlər kimi -

yandım,

yandım, kül oldum, dağlar.

Mənim acım

acıların-acısı -

havalı at kimi

dördnala gəlir üstümə,

ot yox, ümid yeyir, ümid,

suyunu gözümdən içir...

İlk dəfə bu səhər

baxdım,

göyü görmədim.

İlk dəfə bu səhər

baxdım,

ərik çiçəklərini

görmədim.

İlk dəfə bu səhər

yandım,

yandım, kül oldum, dağlar.

GƏL, ARTIQ...

İnsan

tək-tənha olunca,

otaq

böyüyür, böyüyür, böyüyür -

bir də görürsən ki, qəribsən

evinin içində,

masanın arxasında,

pəncərənin önündə,

çiçəklərinin yanında,

illah da ki,

aynanın önündə...

Sevdiyin

yaxında olur -

yaxını dərk edirsən,

uzaqda olur -

uzağı dərk edirsən...

Səhəri

əski bir quş yuvasında

açdım -

külək əsdi - üşüdüm,

yağış yağdı - islandım,

amma bəyəndim,

içinə adımı yazdım,

mənimdi deyə...

Gün uzun türküsünü

bitirdi,

Qaranlıq qondu

qarlı budaqlara,

Yalnızlıq

dözülməz olur

belə vaxtlarda,

dəliyə döndü

dənizdə yosun,

çayda balıq,

gəl artıq...

EŞQ

Mənə

yaşadığın şəhərdən

bir şey yolla dedim,

qum yolladın, qum,

amma rüzgar keçirdi ürəyimdən...

Necə əsir

yaşadığın yeri rüzgarları:

xəfif - xəfifmi,

dəli-dəlimi,

məsələn,

bir xışımla

yer üzünü göy üzünə qaldıra,

göy üzünü yer üzünə

endirə bilərmi?..

Mənə

yaşadığın şəhərdən

bir şey yolla dedim,

qum və rüzgar yolladın,

qum və rüzgar...

... kor oldum...

QİYAMƏT

Məktublarını yandırdım,

sevgi dolu

sözcüklərini,

sevgi dolu

öpücüklərini yandırdım -

kül rənginə döndü qəlbin,

kül rənginə döndü dodaqların...

Zərfin üstündə

bir ünvan vardı,

yandırdım,

bir az dünyanı,

yəni hər şeyi

yandırmaq kimi oldu...

Qurduğumuz xəyalları,

çəkdiyimiz həsrətləri

yandırdım,

bir yuxu görmüşdük -

yandırdım...

Rəsmlərini yandırdım,

heç olmasa,

birini saxlayım, dedim,

amma ən çox onu yandırdım,

ən çox onu yandırdım...

Qış səmasını yandırdım,

eyvanda

bir qovaq böyütmüşdüm,

yandırdım;

onlar yandıqca, mən üşüdüm,

onlar yandıqca, mən üşüdüm...

Birdən qiyamət

qopdu bayırda -

qiyaməti yandırdım!

Çıxartdım

məktublarını,

rəsmlərini

gizlətdiyim yerdən -

atdım alova!

Yandırdım,

sevgimi yandırdım,

altını üfürə-üfürə,

üstünə göz yaşı

tökə-tökə...

QƏLBİMƏ DAMANLAR

Bir gün,

ümid etmədiyim,

güvənmədiyim bir gün

ilanabənzər o qatar

alacaq səni məndən.

Bəlkə

nələri apardığını

heç düşünməyəcəksən,

Bəlkə dönəcəksən,

bəxt ulduzumuz

söyüd ağacının

budaqlarına düşərkən,

ya da

ilk mahmur gülü açarkən...

Bəlkə heç gəlməyəcəksən,

məni gözləyəcəksən, məni...

Nə var

bu dünyada

itirib tapmaqdan gözəl?

Demək asandır,

yanır içim,

səhrada yol gedən

qərib yolçu kimiyəm,

bulaq ol,

çıx qarşıma,

səni ovuc-ovuc yox,

damla-damla içəcəyəm...

YAĞIŞ

Yağış yağır -

sanki

sisdə islanmış

bir bala sərçə

hüznü

bir qırağından

tutub qandırmışdır.

Yağış yağır -

son yaz dedikləri

son ocaq sönmüş,

qərib,

qürbət ellərə

yola düşən

bir qərib

sanki

hüznü

bir qırağından

tutub qaldırmışdır.

Yağış yağır -

payız gəlmiş,

oyun bitmiş,

sanki

həsrət ağlımı

bir qırağından

tutub qaldırmışdır...

* * *

Qaranlıq düşdümü, gəlirsən,

pəncərəmin

düz qabağında

dayanırsan,

qəribliyin

əllə tutulacaq qədər yaxın...

Kağızdan

çiçəklər düzəldirsən, -

indiyə qədər

görmədiyim rənglər, naxışlar,

dünya daha gözəl olur,

yaz

bir quş kimi

qonur pəncərəmə...

Elə bu vaxt

qəfildən

əllərin örtür gözümü -

hər şey

pozulur, pozulur, pozulur...

Qaranlıq düşdümü, gəlirsən,

əlində

bəxt aynasının

min bir yalanı:

harasına baxsan -

qüssə,

kədər,

ölüm...

DƏLİ QIZIN TÜRKÜSÜ

Sənə

böyük caddələrin

birində rast gəlsəm,

əlimi uzatsam,

əlindən tutsam,

gözlərinə baxsam, gözlərinə,

kirimişcə,

bir kəlmə belə danışmadan, -

hər şeyi anlasan...

Əlimi uzatsam,

əlindən tuta bilməsəm,

sevgimi,

yalnızlığımı düşünsəm,

yox, düşünməsəm,

Sənin heç xəbərin olmasın...

Xəbərin hardan olacaq ki...

Öz-özünə başlar,

öz-özünə bitər bu türkü.

Yağış yağar,

akasiyalar islanar,

buludlar uçuşar gecə vaxtı...

Mən - yağış dəlisi,

mən - bulud dəlisi...

Bir böyük oyundu

yaşamaq dediyin,

məni ya sevməli,

ya öldürməli...

İtirməli,

böyük yolların birində,

nə varsa,

yenidən başlamalı hər şeyə,

yenidən,

bu Allahsız,

bu yağış oymaz qaranlıqda

yan ürəyim, yan,

getdi gedən...

ELAT TÜRKÜSÜ

Sis qalxdımı

İsgəndər dağının başından,

Göründümü

Dranazın qarı,

Demək ki, bahardı -

haydı yaylağa,

Qışlağımız bəlli,

yaylağımız bəlli:

Mahmur gülünü

Ərdahan yamaclarından,

Nərgizi Sinopdan,

Vanda yığmışdıq sarı çiçəyi,

Portağal ətri

Qumlucadan gəlir -

bizim qışlağımız bəlli,

yaylağımız bəlli.

Salam olsun

bizdən əvvəl

burdan keçənlərə,

Salam olsun

yar yoldaşa,

çilə çəkənlərə,

Salam olsun

tab gətirənlərə,

diz çökənlərə...

Baxma

deyib gülməyimə,

ürəyim ürəkdir,

ağlar-sızlar

çilə çəkənlərə,

diz çökənlərə...

Sis qalxdımı

İsgəndər dağının başından,

Göründümü

Dranazın qarı,

Demək ki, bahardı -

haydı yaylağa.

ANASI İŞLƏYƏN KİÇİK QIZIN TÜRKÜSÜ

Atdım,

rəngli karandaşlarımın

çoxunu atdım,

yalnızlığımı

çəkmək üçün

qaradan başqa

hansını saxlaya bilərdim ki...

Qırıq masanı,

uçuq-sökük tavanı,

süzülüb getmiş xalını da eləcə...

Pəncərəmi

bəyənmir quşlar,

soldu bənizi nərgizlərimin,

üç daraq

daramaz saçlarımı -

mən səhərdən-axşama

işləyən bir qadının uşağıyam...

Yolların kənarında

yaydan qalan

rəngli rəsmlərin üstünü

yavaş-yavaş qar örtür.

Susuram.

Bir sevinc yox ki,

dilimi açsın.

Divarın dibində

pişiklər boğuşur.

Bir azdan

bağlarda

çirkli xrizantemalar

açacaq...

Anam,

anam nə vaxt gələcək işdən?

GÜLƏRKƏN ÜZÜN

Gülərkən üzün

aram olmayan bir göyərçin səsi,

için-için böyüyən çəmən,

lunapark, bayram yeri

və alışdıqlarımızdan başqa

hər şey gəlir ağlıma.

Gülərkən üzün

yox olur keçmiş,

səndə

nə qədər

sabah,

sabah varmış!

Gülərkən üzün

sanki çarmıxını qırırsan,

alnına düşür gecənin haləsi...

Gülərkən üzün...

Bunu elə istəyirəm ki...

İstəyirəm ki,

ağlımda

belə qalasan!

SƏNİ SEVDİM

Mən səni sevdim,

amma necə?

Üsul-üsul, damla-damla.

Mən səni sevdim,

amma necə?

Kökün ucundan

ağacın ucundakı tumurcuğa

axan su kimi.

Mən səni sevdim,

amma necə?

Gün işığının

sislərin arasından

yuxulu ovalara

yayıldığı kimi.

Mən səni sevdim,

amma necə?

Gündüz xəyal,

gecə röya kimi.

Mən səni sevdim,

amma necə?

Anlamadınmı?..

ÇƏRPƏLƏNG

Mən

bir çərpələngəm -

qalxdım,

buludlardan yuxarı,

ulduzlardan yuxarı,

göy qübbəsinə dəydi üzüm,

amma

enə bilmirəm yer üzünə -

ipim sənin əlindədi,

ipim sənin əlindədi...

AYRILANLAR GƏMİSİ

ən xoşbəxt günləridir

ayrılığımızın,

Yanaşmadan

həsrətin limanlarına,

Bir uzun sürə içində

özümüz özümüzünük,

Çağırma,

uzansın ayrılığın saçları...

ALDANMAQ

Vay, Gültən Akın,

Mən səndə aldandım,

Mən səndə aldandım...

Hazırladı: Dilsuz