Pərinin Qonur Qoca Sarı çobana dedikləri - “Dədə Qorqud” dastanına düşməyən şeirlər silsiləsindən. Həmid Piriyev

 

 

Oğuz elinə bəla gətirdin, çoban,

yaylağa çıxdığın yerdə

Oğuz elinə bəla gətirdin, çoban.

Yolunu Uzun bulaqdan saldığın yerdə

Oğuz elinə bəla gətirdin, çoban.

Biz pəriləri gördüyün yerdə

Oğuz elinə bəla gətirdin, çoban.

Yapıncını atıb məni tutduğun yerdə

Oğuz elinə bəla gətirdin, çoban.

Mənə sahib olduğun yerdə

Oğuz elinə bəla gətirdin,

Qonur Qoca Sarı çoban.

 

Adəm pəriyə yaxınlaşmaz bilməzmisən

pəri adəmə yar olmaz bilməzmisən

adəmlə pərinin izdivacından

            bədheybət doğar bilməzmisən

 

nəfsini tuta bilmədin çoban

bətnimdə əmanət qoydun çoban

amma əmanətinə də sahib çıxmadın çoban

 

Aruz qoca götürdü ərliyinin bəhrəsini

Qam Ğan oğlu Bayındır xanın rizasıyla

alaçığına apardı tək gözlü balamı

qaçaq vaxtı itgin düşən

şir anadan süd əmən

illər sonrası tapılan

Dədən Qorquddan ad alan

sonbeşiyi Basatla böyütdü.

 

Təpəgözün səndən olduğunu

            bilməzmiydin, çoban?

bu nə bədheybətdir deyə

            sormazmıydın, çoban?

Oğuz elinə nə cür bəla üz verdiyini

            duymazmıydın, çoban?

 

Üç gündə üç süd anası öldürdü Təpəgöz

canını döşündən sovurdu

gündə bir qazan süd içdi Təpəgöz

yenə istədi

uşaqlarla oynamadı Təpəgöz

onları dişlədi

birinin qulağını yedi

birinin burnunu

birinin əlini gəmirdi

birinin ayağını

danladılar Təpəgözü

söz kar etmədi

döydülər Təpəgözü

döyüldükcə böyüdü

vurulduqca boy atdı

günlər ötdü aya döndü

aylar keçdi il dolandı

sürülərə daraşdı Təpəgöz

quzular qoyun ola bilmədi

Təpəgöz yedi onları

təkələr keçi ola bilmədi

Təpəgöz yedi onları

qulanlar at ola bilmədi

Təpəgöz yedi onları

köşəklər dəvə ola bilmədi

Təpəgöz yedi onları

Dədən Qorqudu çağırdılar

boy boyladı

soy soyladı

öyüd verdi Təpəgözə

kar aşmadı

nəsihət etdi Təpəgözə

kar aşmadı

Oğuz igidlərini nümunə göstərdi Təpəgözə

kar aşmadı

 

söz Təpəgözün qulağına girməz çoban

pəri oğlundan adəm olmaz çoban

Təpəgözdən xeyir gəlməz çoban

 

Oğuz eli Aruza şikayətə gəldi

Oğuzdan qovdular Təpəgözü

malımızı qoyunumuzu yedi dedilər

Oğuzdan qovdular Təpəgözü

oğul uşağımızı dişlədi dedilər

Oğuzdan qovdular Təpəgözü

bir xeyrini görmədik dedilər

Oğuzdan qovdular Təpəgözü

heç olmasa şəri bizdən uzaq olsun dedilər

Oğuzdan qovdular Təpəgözü

 

Oğuzdan getdi Təpəgöz

çölə üz tutdu Təpəgöz

dağlara sığındı Təpəgöz

Salaxana qayasında məskən saldı Təpəgöz

yol kəsdi Təpəgöz

yolçuları yedi Təpəgöz

sürüləri qamarladı Təpəgöz

 

Bayındır xanın yanına

            məsləhətə gəldi Oğuz eli

belə olmaz dedilər

Təpəgöz bizdə gün-dirlik qoymadı dedilər

bir Təpəgözün əlində əsir-yesir olduq dedilər

bu işə bir əncam gərək dedilər.

 

Sən də ordaydın, çoban,

qara qoçun ağ ətindən yedin, çoban,

dolça-dolça ayran içdin, çoban.

Bığlarını sildin, çoban

amma dinmədin

Təpəgöz məndən törəyib demədin

tamahımın bəhrəsidi demədin

kaş belim sınaydı demədin

Oğuz elinə bu bəlanı mən gətirdim demədin

dinmədin çoban

dillənmədin çoban

 

Bayındır xan əmr etdi

Təpəgöz ölməlidir

igidlər qılınc qurşandı

Təpəgöz ölməlidir

ərənlər ox-yay götürdü

Təpəgöz ölməlidir

atlanıb yola düşdülər

Təpəgöz ölməlidir

 

balamın yanına getdim

barmağına üzük taxdım

xeyir-dua verdim

ox bədəninə batmasın dedim

qılınc ətini kəsməsin dedim

 

Salaxana qayasına vardı qoşun

ən qabaqda Salur Qazan

Təpəgözü əhatəyə aldı qoşun

ən qabaqda Salur Qazan

hücuma keçdi qoşun

ən qabaqda Salur Qazan

 

ox batmadı Təpəgözə

qılınclar çilik-çilik oldu

əmudlar parçalandı

nizələr qırıldı

 

dünya başına dar oldu Salur Qazanın

Təpəgözün zərbəsindən

Qazanın qardaşı Qaragünə məğlub düşdü

Təpəgözün zərbəsindən

Uşun qoca oğlu

Dəmir donlu Mamaq

Bığı qanlı Bükdüz Əmən

Aruz oğlu Qıyan Səlcük

can tapşırdı

Təpəgözün zərbəsindən

 

Oğuz eli məğlub oldu

qaçıb qurtuldu bacaran

Təpəgözün yemi oldu qaça bilməyən

 

Dədən Qorqud elçi düşüb

Təpəgözün yanına gəldi

Oğuz yurdu əlində əsir oldu dedi

viran qaldı dedi

fələyimizi döndərdin dedi

ocağımızı söndürdün dedi

gündə iki adam beş yüz qoyun istədi Təpəgöz

razılaşdı dədən Qorqud

yemək bişirməyə də iki nəfər istədi Təpəgöz

Bunlu qoca ilə Yapaqlı qocanı

verdi Dədən Qorqud

vəd etdiyi gündəlik payı

göndərdi Dədən Qorqud

 

çapqınçılıqdan qayıtdı Basat

Oğuzun əhvalından xəbəri yoxdu

xeyli qənimət gətirdi Basat

Oğuzun əhvalından xəbəri yoxdu

alaçığını qurdurdu Basat

Oğuzun əhvalından xəbəri yoxdu

dincəlib yorğunluğunu aldı Basat

Oğuzun əhvalından xəbəri yoxdu

 

ayağına düşdü Oğuz ağbirçəkləri

ovuclarına sığmır lələkli oxun dedilər

təkə buynuzundan bərk yayın var dedilər

İç Oğuzda Daş Oğuzda bəllidir adın dedilər

Təpəgöz qan uddurur bizə dedilər

qardaşın Qıyan Səlcükü də öldürdü dedilər

Aruz oğlu igid Basat dadımıza yetiş dedilər

 

ata ocağına gəldi Basat

qardaş üçün göz yaşı tökdü Basat

atası Aruz qocadan

anası Qaba ağacdan

halallıq aldı Basat

qoymadılar getsin

qulaq asmadı Basat

dayanmadı Basat

qardaşımın qanını almalıyam dedi Basat

 

yaraqlanıb yasaqlanıb yol aldı

Salaxana qayasına yetişdi

Təpəgöz günorta yuxusundaydı bu vaxt

Basat ox atdı

Təpəgözün dərisini deşmədi

Basat qılınc çəkdi

Təpəgözün ətinə işləmədi

dəmir qızdırıb tək gözünə soxdu

kor oldu Təpəgöz

nəriltisi dağları lərzəyə gətirdi

 

kimsən igid soruşdu Təpəgöz

məni məğlub edəni tanıyım dedi Təpəgöz

tək gözümü aldın əlimdən dedi Təpəgöz

hardan gəldin sən igid

yerin nə yerdir

döyüş günü bayraq götürən xanınız kimdir

soruşdu Təpəgöz

igid igiddən adını gizlətməz dedi Təpəgöz

nişanını ver dedi Təpəgöz

 

elim Oğuz məskənim Günortacdır dedi Basat

döyüş günü bayraq götürənimiz Bayındır xandır

adımı sorsan

Aruz qoca oğlu Basatdır dedi Basat

 

süd qardaşıyıq dedi Təpəgöz

qıyma mənə dedi Təpəgöz

 

atama qan qusduranda

            qardaş demirdin dedi Basat

anamı yasa batıranda

            qardaş demirdin dedi Basat

qardaşım Qıyan Səlcükü öldürəndə

            qardaş demirdin

ağca üzlü gəlinimizi dul qoyanda

            qardaş demirdin

ala gözlü uşaqlarını yetim qoyanda

            qardaş demirdin

tökdüyün qanlar yerdə qalmaz dedi Basat

qisasım səndə qalmaz dedi Basat

Təpəgözün öz qılıncıyla boynunu vurdu Basat

 

Təpəgöz öldü çoban

Oğuzdan bəla sovuşdu çoban

oba şənliyə yığışdı çoban

sürülər kəsildi bardaqlar açıldı çoban

sən də şənliyə getdin

tək gözlü oğlunun ölümünə

            badə qaldırdın çoban

şadyanalıq etdin çoban

Dədən Qorqud soy soyladı

boy boyladı

Basata xeyir-dua verdi

sən də Basata dua et, çoban

amma bir də

yolunu Uzun bulaqdan salma, çoban.


© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!