Dumuzinin elçiliyi
Bizə məlum olan Şumer ədəbiyyatında İnanna 2 ilə Dumuzinin evlənməyinin iki versiyası var. Aşağıda təqdim etdiyimiz poemada onlar ilk baxışdan aşiq olub evlənirlər. İkinci versiyada isə İnanna əvvəlcə başqa oğlanı seçir, sonradan Dumuzi ilə evlənməyə razılaşır ("Dumuzi və Enkimdu" poeması).
Poema İnannanın xatirəsiylə başlayır. Bir dəfə İnanna tənha gəzəndə çoban Dumuziyə rast gəlir. Dumuzi onun əlindən tutub qucaqlayır, amma İnanna anası Ninqalın3 qəzəbindən qorxduğu üçün Dumuziyə yalvarır ki, onu buraxsın. Dumuzi deyir ki, ananı aldadarsan, deyərsən rəfiqəmlə şəhər meydanına getmişdim.
Mən sənə deyəcəyəm, mən sənə deyəcəyəm,
İnanna qadınların ən yalançısıdır, sənə deyəcəyəm.
(De ki) "Rəfiqəm məni meydana aparmışdı,
Orda musiqiçi başımızı qatdı,
Bizim üçün elə gözəl nəğmə oxudu ki,
Sevinc içində keçirtdik vaxtımızı onunla".
Anana belə deyərsən,
Bizsə hələlik ay işığında məhəbbətdən sərxoş olaq,
Sənin üçün təmiz, şirin, layiqli yer salaram,
Gün sənə sevinc bəxş edər.
İnanna razılaşır və onlar məhəbbətə qərq olurlar. Gənclər bir yerdə vaxt keçirdəndən sonra evlənmək qərarına gəlirlər.
Təəssüf ki, ikinci hissənin əvvəli dövrümüzə qədər gəlib çatmayıb. Poemanın davamında İnanna gəlib, Dumuzinin elçi gəlmək istədiyini anasına deyir.
Mən (İnanna) anamın qapısına gəldim,
Xeyir xəbər gətirdim,
Mən Ninqalın qapısına gəldim,
Xeyir xəbər gətirdim,
O, mənim anamla danışacaq,
Döşəməyə sərv yağı çiləyəcək,
O, mənim anamla danışacaq,
Döşəməyə sərv yağı çiləyəcək,
O - evi ətirli olan,
Sözü sevinc bəxş edən.
Gözəl budaqların hökmdarı,
Ama-Uşumqal-Anna, Sinin kürəkəni,
Mənim hökmdarım, şirindir sənin gəlişin,
Dadlıdır bitkilərin və düzənliyin otları,
Ama-Uşumqal-Anna, Sinin kürəkəni,
Şirindir sənin gəlişin,
Dadlıdır bitkilərin və düzənliyin otları.
Mən göyüzündə bərq vuranda,
Mən göyüzündə bərq vuranda,
Mən bərq vuranda, rəqs edəndə,
Gün doğandan gün batanacan nəğmə oxuyanda,
Qabağımda, qabağımda,
Cənab Kulianna dayandı qabağımda,
Cənab mənim əlimi tutdu,
Uşumqalanna qucaqladı məni.
"Burax məni, Vəhşi Öküz! Mən evə getməliyəm!
Burax məni, Kuli-Enlil! Mən evə getməliyəm!
Anama nə deyəcəyəm, nə yalan uyduracağam?
Anam Ninqala nə deyəcəyəm, nə yalan uyduracağam?"
"İcazə ver səni öyrədim, icazə ver səni öyrədim.
İnanna, hiyləgər İnanna, icazə ver səni öyrədim. -
"Rəfiqəm məni gəzməyə dəvət etdi,
Oxuyub-oynamağa, qaval çalmağa dəvət etdi.
Ah, onun nəğmələri necə gözəl idi - mənim üçün oxuyurdu!
Ah, mən qəlbən əylənirdim - sübhə qədər əyləndim mən!"
Doğma anana belə de, onu aldat!
Biz isə ay işığında səninlə
Bir-birimizi qucaqlayaq, sığallayaq!
Sənin üçün gözəl yataq hazırlayacağam,
Cah-cəlallı, şahlara layiq yataq hazırlayacağam!
Ah, şirin vaxt keçirdəcəyik, ah, əylənəcəyik!"
Bu nəğmə saqiddadır4.
Mən, küçədə gəzən qızam,
Günəş şəfəqi altında gəzirəm küçədə,
Mən, İnanna, gəzirəm küçədə,
Günəş şəfəqi altında gəzirəm küçədə.
Burda 2-3 sətir dağılıb
Anamın qapısına gəldim,
Və sevinc içində gəzirəm.
Anamın qapısına gəldim,
Və sevinc içində gəzirəm.
Ninqalın qapısına yaxınlaşdım,
Sevinc içində gəzirəm.
O, anama söz deyəcək,
Sərv yağı çiləcəyək torpağa.
O, anam Ninqala söz deyəcək,
Sərv yağı çiləyəcək torpağa!
Onun evi ətirlidir,
Onun sözləri nəvaziş doludur!
Cənab rahat ağuşa layiqdir!
Ey Amauşumqalanna, Zuenin kürəkəni!
Hökmdar Dumuzi rahat ağuşa layiqdir!
Ey Amauşumqalanna, Zuenin kürəkəni!
Cənab, sənin arzun ruhum üçün elə şirindir ki!
Sənin çöllərindəki otlar, dənli bitkilər elə gözəldir ki!
Amauşumqalanna, ruhunun arzusu şirindir!
Sənin çöllərindəki otlar, dənli bitkilər gözəldir!
Bu nəğmə saqarradır5.
1 Dumuzi (Çoban Dumuzi) - Şumerlərin beşinci hökmdarı, yarımifik personaj (təqr. e.ə. XXX əsr)
2 İnanna - Şumer mifologiyasında baş tanrıça
3 Ninqal - Şumer tanrıçası, ay tanrısı Nannanın (və ya Sin) arvadı
4-5 Saqidda və saqarra - qədim şairlərin himnlərə verdiyi adlar. Hərfi mənası "uzun sim" və "bir topa sim" deməkdir, bu da himnlərin musiqi sədaları altında ifa olunduğunu sübut edir.
Tərcümə edəni: Həmid PİRİYEV
© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!
© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!
