Türküstan marşı... - Uluqbek Yesdauletin şeirləri Elxan Zal Qaraxanlının təqdimatında, Akif Əhmədgilin tərcüməsində

Qazaxıstan Yazıçılar Birliyinin sədri, dəyərli dostumuz, şair Uluqbek Yesdauletin Azərbaycan dilində şeirlər kitabı nəşr olunub. Şeirləri dilimizə şair Akif Əhmədgil çevirib və bunu çox böyük ustalıqla edib. Bu da bizi sevindirməyə bilməz, çünki kitab Uluqbek bəyin Azərbaycanda nəşr olunan ilk kitabıdır. Uluqbek Yesdalet çağdaş qazaxdilli ədəbiyyatın aparıcı şairlərindən biridir, əsərləri müxtəlif dünya dillərinə tərcümə olunub, ancaq mənim üçün ən əsası odur ki, o əsl türk kişisidir. Akif və mən artıq uzun illərdir ki, onunla dostluq edirik və Azərbaycan xalqına necə böyük ehtiram bəslədiyini yaxşı bilirik. Hər iki dostumu, Uluqbeki də, Akifi də kitabın çıxması münasibətilə təbrik edir və böyük məmnunluq hissi ilə kitabdakı şeirlərin bir qismini "Ədəbiyyat qəzeti"nin oxucularına təqdim edirəm.

Elxan Zal Qaraxanlı

Uluqbek Yesdaulet

Elazığ. Xəzər gölü

Ey...

Əsən bir külək kimi

əyilmədən girdim içəri...

Əskilərdəki kimi

Əgər

Ər gəlirsə,

Əbədi torpağında yer verdin,

Əl mənim,

Ətək sənin...

Döz-çörəklə qarşıladın,

Taybatay açdın

Üzümə qapılarını, Elazığ -

Qonaqlı-qaralı qədim diyar...

Ərlərin ərənidi

Azərbaycan şairi

Almas İldırım..

Elin nazlı şairinə

Qucaq açdın,

Elazığ...

Qədəm basdı bu diyara,

Çiynində bir ağır yük.

Bu diyarda hüzn var,

Başını dik tut, dik...

Sinəni qabardan

Çəkdiyin "ah"mı?

Xalq üçün haqq sözü

Söyləmək günahmı?..

"Gül" desən, gülərik,

"Ağla" desən, ağlayarıq,

Boşalar ürəyimiz..

İndi şeir bayramına -

Xəzər şeir Axşamlarına

Dəstə-dəstə gəlir

Dünyanın

Dörd bir yanından şairlər...

Əski türklərin

At belində çıxdığı

Bir məkandı Elazığ...

Şah misradı, məsəldi,

Dilimizdə dastandı Elazığ...

Unuda bilməz

Kimin bu yurda

düşdüsə yolu..

Ey...

Elazığ...

Xəzər gölü...

Naz-qəmzə

Güləndə o qızın

Batır yanağı...

İtib batıram mən də...

Saldı məni tilsimə.

ərşə çəkdi yuxumu,

Naz-qəmzə dediyin bumu?

Düşdüm onun sehrinə...

Nazın bələdçi oldu

Bu sevgi şeirimə.

Gözlərin saf bulaqdı,

Suyunda hüzn varmı?

İçsəm, söndürərmi

Könlümdəki atəşi?

Unutmaq çətin işdir

Üzündəki gülüşü...

Nə suçu naz-qəmzənin?

Qalım sənin könlündə...

Necə dözəsən dərdə?

Bəri başdan tapçırım,

Qoy məni dəfn etsinlər

Yanağın batan yerdə...

Salavat

İsitməyən soyuğa,

Əriməyən buzlara,

Üzü qara torpağa,

Tükənməyən yollara,

Taqətdən düşən ayağa -

Salavat.

Salınsa da zindana,

Hər əzaba qatlandı.

İnadından dönmədi,

Atdan düşüb atlandı,

Başqa yola sapmadı,

Bir yönə çapan atlı

Heç pozmadı andını...

Salavat.

Qığılcımdım - atəş olduq,

Kömür idik - köz olduq,

Dəmir idik - mərmi olduq.

Azadlıq nəğməsini

Pıçıltıyla söyləsək də,

Sonda cümlə - söz olduq,

Gördük bu eşq ilə

Ədaləti,

Ədavəti...

Salavat...

Həm az oduq, həm çox olduq,

Həm aç olduq, həm tox olduq,

Həm var olduq, həm yox olduq -

Yenə vara min şükür...

Söylənmədi nəğməmiz,

Kəsmədi ki, ağlımız,

Hey üşüdü canımız,

Tükənmədi qanımız -

Sonunda qaldıqmı

Salamat?..

Buna da bir Salavat...

Əyilməyən başımız,

Taxılmayan tacımız,

Boş qaldımı taxtımız?

Kimə nəsib olacaq?

Ya qismət…

Tək Allaha əmanət…

Diş sıxmaq

Dişimi sıxıram...

Bilirəm

qışın gələcəyini,

Dünyanı əzabından

Qurtarmaq gəlməz əlindən,

Versən də əl-ələ...

Bir əlac tapmadım

Vaxtsız əcələ.

Dişimi sıxıram...

Bilirəm, gücün gerçəkliyini,

Kainat böyükdür,

Dünya böyükdür,

Mən isə kiçik...

Fəqət mən böyük röyalar gördüm,

Dişimi sıxaraq,

Əl uzatdım ulduzlara,

Gördüm ki, onlardan biriyəm

Düşmüşəm yerə.

Yuvasını tapmırsa,

Dönəndə köçəri quş,

Əriməyə üz tutsa da qış,

Böyümədi keçən sənə

əkdiyin ağac -

Dişini sıxmaqdan başqa

Varmı bir əlac?

Dişini sıxarsan qəzəbindən,

Bir şey gəlməz əlindən,

Qurtara bilməzsən

Dünyanın əzabından.

Bu zamana çarə yox,

Çarəsiz halda

Vurulmaq istəməsən də,

Düşərsən üzüqoylu...

Ürəyin doludur,

Gözlərin dolu -

Dişini sıxarsan...

Çoxdan üzüb getmiş

Minməli olduğun gəmi,

Nə yapışmısan dalğaların yedəyindən,

Yarımçıq buraxma mübarizəni,

Kənara at qüssəni, qəmi.

Budur,

Bahara təslim oldu qarlı qış,

İnsan yaranmışıq,

Deyilik vəhşi.

Bəlkə son nəfəsdə

Sıxmaq üçün

Verilib insana

Otuz iki dişi...

Sadəcə...

Sadəcə,

Sənmisən, qardaşım,

eşq əlindən divanə,

qəm yükünü daşıyan,

hicrandan şəfa uman?

Sadəcə sənmisən

Gündə yüz kərə ölüb dirilən,

Sevgiyə qul olan,

Özündən keçən,

Yanıb kül olan?

Sadəcə sənmisən

Eşq şərbətindən

İçib sərxoş olan,

Divanələrə

yar-yoldaş olan?

Dinlə,

Mən deyim bir söz də -

Şirazidən çıxmışıq biz də…

Türküstan marşı

Türk milləti, qalx ayağa, dimdik dur...

Diz çökənin nə əvvəli, nə sonu.

Əlbir olmaq samanır türklərin,

Birlik olsa, möhnət olmaz, bil bunu.

Ata yurdun - Altayım var arxada,

Bir yürüş var, addım-addım, əl-ələ.

Türk milləti, birləşin

Ümid ilə, inam ilə sabaha...

Belə fürsət ələ düşməz bir daha...

An gələr -

Qanad çırpıb silkiər,

Gün doğdumu, söküləck göy üzü,

Nə vaxtacan töküləcək göz yaşı?..

Birləşin... Türk milləti, birləşin..

Başı üstə xaqanların qalxanı,

Göy Türklərik -

Biz almışıq duamızı Tanrıdan.

Yer üzündə qalmamaqçün sıradan

Söküləndə dan yeri

Açıq olsun süfrəmiz...

Bir atadan, bir anadan yarandıq

Səpələndik yer üzünə

Altaydakı beşikdən.

Can qardaşım, dilimiz bir, dinimiz bir.

Soykökümüz Gültəkinmi?..

Ata yurdum Altayda

Bir araya gələ bilmək çətinmi?

Tərcümə edəni: Akif Əhmədgil