Uşaq şeirləri - Ələsgər ƏLİOĞLU

Əlik

Məskəni dağlar olan

Əlik - vəhşi keçidir.

Qayaları, daşları,

Dırnağından keçirdir.

Heç kəs bacara bilməz,

Qovub onu tutmağı.

Əliyi

Yırtıcıdan

Qoruyar öz ayağı...

Qələmə

Qələmənin qanadları,

Gövdəsitək boy atır dik.

Onun dibi

Heç bir zaman

Görə bilmir bir kölgəlik...

Qazlar

Qazlarımız həyətdə

Daş barını aşardı.

Hamısı da kefi kök,

Gəzərdi-dolaşardı...

Dünəndən heç biri də,

Aşammır daş barını.

Nənəm tutub onların,

Yolub qanadlarını!..

Relssiz qatar

Turqut öz dəftərində,

Çəkib bir uzun qatar.

Bəzəkli vaqonların

Sayı əlliyə çatar...

O səslənir: - Gen durun,

Qatar keçəcək burdan.

Baxıb gülür Ələsgər,

- Turqut, Turqut, bir dayan!

Kimi aldadırsan sən,

Qatar hardan keçəcək!?

Tərpənəmməz yerindən,

Gəl qatara rels də çək!..

Qəribə məktub

Mən bir məktub yazmışam,

Yeni ildə əmimə.

Məktubu çatdırmaqçün,

Verməmişəm heç kimə...

Yazmağa nə bir kağız,

Nə bir qələm gəzmişəm.

Əmimin məktubunu

Mən votsapda yazmışam...

Yaşıl don

Payız qayıdıb gəlir,

Obada çıxır cəngə.

Bağçanı, bağı indi,

Boyayır sarı rəngə...

Yaşıl donlu Nilufər,

Dolanır bağça-bağı.

Payız bacarmır onun

Donunu saraltmağı...

Qorxan toyuqlar

Alıb gətirib evə,

Əli

Hər rəng təbaşir.

Çəkib divara-daşa,

Neçə ayı, pələng, şir...

Hininsə qapısında

Bir cüt tülkü şəkli var.

Axşam düşüb bayaqdan,

Hinə girmir toyuqlar!..

Köpək və kəpək

"Əlifbam"dan

Külafirəngidən

Keçib,

Köpək yeyib

Kəpəyi.

Kürəklə

Kötəkləyib,

Köpürtmüşəm

Köpəyi.

Qarğı at

Böyük qardaşım

Gör nə iş görüb!?

Qarğı atımı

Çəpərə hörüb!..

Kirayədə

Payız tutdu bağça-bağı,

Yuvalara doldu xəzəl.

Quşlar yazda qayıdınca,

Kirayədə qaldı xəzəl...

Taykeş çəkmə

Çəkməsini

Yenə taykeş

Geyir Vəli.

"Ayaqlarım

Böyüyübdür" -

Deyir Vəli...

Kiçik poemalar

Bağban və qış

Yenə bağa

Yaz gəlmişdi.

Torpaqdan

Qar çəkilmişdi.

Ələnsə də

Nurlu yağış;

İstəmirdi

Köç etsin qış...

Ağacların

Tumurcuğu;

Açılırdı

Buğum-buğum.

Qış

Qəzəblə

Durub baxdı.

Sinəsini

Dərd-qəm sıxdı.

Açılmadı

Qaşqabağı:

"Yaz mənimi

Qovur axı!?".

Qış dözmədi

Belə dağa:

"Toy tutacam

İndi bağa!..".

Çağırdı o,

Şaxtanı cəld.

Dedi:

- Məni

Öldürür dərd.

Sözlərimə

Bir qulaq as.

Gərək yazdan

Alam qisas!

Cəld cumarsan

İndi bağa,

Dağ çəkərsən

Hər budağa!..

Şaxta dindi:

- Oldu, ağam!

Görərsən mən

Nə qoçağam!

Bağ-bağçanı

Dalayacam.

Budaqları

Talayacam.

Şaxta gəlib

Cumdu bağa.

Bağban çatdı

Dar ayağa...

Arxa durdu

Bağban yaza:

"Gərək

Şaxta

Batsın yasa!".

Çör-çöp yığdı.

Qucaq-qucaq.

Qaladı o,

Bağda ocaq.

Tüstü tamam

Bağı aldı.

Ağaclara

Boz kürk oldu.

Tüstü bağı

Bürüdü bərk.

Şaxta qaldı

Bağda kortək...

Tüstü onu

Lap çaşdırdı.

Gözlərini

Acışdırdı...

Əl atsa da

Hara sarı;

Tapammadı

Budaqları...

Baxdı daha

Gözü çıxır.

Şaxta bağdan

Qaçdı axır!..

Qarışqa və canlı təpə

Bala qarışqa,

Yuvadan çıxdı.

Durub maraqla

Ətrafa baxdı.

Nəzər yetirdi

Gülə-çiçəyə.

Qalxdı həvəslə,

Kiçik təpəyə.

Baxdı yaxına,

Baxdı uzağa.

Baxdı ağaca,

Baxdı bulağa...

Tamam ətrafı

Seyr elədi o.

Anasına da

Əl yellədi o...

Yorulub düşdü

Əldən-ayaqdan.

Burda gəzirdi

Axı bayaqdan...

Təpədə axır

Uzanıb yatdı.

Bir azdan

Şirin

Yuxuya batdı.

Bala qarışqa

Oyandı axşam:

- Boyy!..

Mən nə qədər

Yatıb qalmışam.

Süzdü ətrafı,

Düşdü heyrətə.

Az qaldı

ağlı

Başından itə!..

Heyrətlə baxdı;

Burda hər yerə.

Tanış deyildi,

Heç bir mənzərə...

Bala qarışqa

Yamanca qorxdu.

Yaxınlıqda da,

Yuvası yoxdu...

Tamam qumluqdur

Onun

Dörd yanı.

İndi bəs çəmən,

Bəs bulaq hanı!?

İstədi ki o,

Ensin təpəni.

Birdən

Gördü ki,

Təpə tərpənir...

O, yavaş-yavaş

Özünə gəldi.

İş nə yerdədi,

Anladı, bildi...

Bala qarışqa

Dindi ucadan:

Hara gedirsən,

Ay təpə, dayan!

Yalvarıram mən,

Qayıt,

Dön geri.

Söylə hardadır,

Yuvamın yeri!?

Bala qarışqa

Çox köks ötürdü.

Təpəni axır

Yola gətirdi...

Təpə çevrilib

Geri üz tutdu.

Nəfəs dərmədən

Mənzilə çatdı.

Qarışqa indi

Gəldi özünə.

Dəydi yuvası,

Dəydi gözünə.

Dedi: - Ay təpə,

Minnətdaram mən!

Tısbağanın o,

Düşdü belindən!..

Tülkü teatrda

Yaxşı geyib-kecinib,

Tülkü

Çıxdı səfərə.

Keçdi dərə.

Aşdı dağ,

Gəlib çatdı şəhərə...

Yaraşıqlı yerləri

Bircə-bircə dolandı.

Kukla teatrının

Qarşısında dayandı.

Baxdıqca afişaya,

Şən-şən buladı quyruq.

Göstərilməli idi

Bu gün

"Tülkü və Toyuq".

Gəlib növbəyə durdu

Tülkü

Bilet almağa.

Dörd göz gərəkdi baxsın

Ondakı kef-damağa!..

Biletini göstərib,

Tülkü keçdi salona.

Durub həsədlə baxdı,

Burada çoxu ona.

Artist zənn etdi düzü,

Onu gördükcə hər kim:

"Yəqin ki, taxıb maska,

Yəqin ki, çəkib qrim!

Bu artist səhnə üçün

Görünür, bərk darıxıb.

Elə buna görə də,

Evindən hazır çıxıb!..".

Onu

Tamaşaçılar

Gəlib dövrəyə aldı.

Avtoqraf yazdırmaq

İstəyən də tapıldı...

Bu zaman

Rejissorun

Gözünə dəydi tülkü.

Heyrətləndi...

Yerində

Dayandı heykəl təki...

Diqqətlə baxdı bir də,

Gördü əsl tülküdür:

"Bəlkə dəyişib aləm,

Teatrın son görküdür!?"

Elə bil ki, yatmışdı,

O, yuxudan oyandı.

Yaxınlaşıb

Tülkünün

Qarşısında dayandı:

- Ay tülkü, xoş gəlmisən,

Çatmısan lap dadıma!

Gəlməsəydin,

Əskiklik

Gələcəkdi adıma!

Yamanca xəstələnib,

Artistimizin biri.

Boş qalıb, boş qalıb bax,

Səhnədə onun yeri...

Di, bizə kömək elə,

Oyna tülkü rolunu.

Qorxma,

Ödəyəcəyik

Axırda da pulunu...

Gözünü döyüb tülkü,

İşi çətindi gördü.

Başını tərpətməklə,

Güclə razılıq verdi...

Hər cür

Hazırlıqlıydı

O, rolda oynamağa.

Keçməsə də olardı

Qrim üçün otağa...

Səhnəyə cumdu tülkü,

O yan-bu yana baxdı.

Toyuq rolu oynayan

Artist

Səhnəyə çıxdı...

Bir az oynamışdı ki,

Tülkünün səbri daşdı.

Əsəbiləşdi möhkəm,

Səhnədə

Əsdi-coşdu:

- Baş açmıram doğrusu,

Axı bu nə deməkdi!?

Məni oynadırsınız,

Bu sonuncu kələkdi!?

Daha gedəsi oldum

Burdan meşəyə birbaş.

Tamaşanız sönükdür,

Sizin,

Rejissor qardaş!

Di toyuğa baxın bir, -

Bu nə tük,

Nə quyruqdur...

Məni xam sayırsınız?..

Bu yalançı toyuqdur!..

Rejissor qəzəblənib,

Tərs-tərs tülküyə baxdı.

Gördü işi əngəldi, -

Tülkü

Aradan çıxdı...

Tülkünün səfərindən

Nağıl yazdıq beləcə...

Bilmədik

Bu tamaşa

Necə qurtardı, necə!..

Tülkü qastrolda

Tülkü

Bir az artistlik

Öyrənmişdi şəhərdə.

Elə buna görə də,

Durammırdı bir yerdə.

Deyirdi: "Tanınmaram,

Mən o kolda, bu kolda...

Bəlkə də böyük ad-san

Qazandım qastrolda!..".

Yelləyib quyruğunu,

Ətrafına baxdı o.

Obalardan birinə

Qastrola çıxdı o.

Yaxınlıqdakı hinə

Cumub saldı özünü.

Toyuq-cücə qorxudan

Durub döydü gözünü.

Tülkü var-gəl elədi,

Getdi o baş-bu başa.

Dedi:

- Bir yaxın gəlin,

Göstərəcəm tamaşa!..

Xərcə düşməyəcəksiz,

Dostlar,

Siz qorxmayın di...

Bəri başdan deyirəm,

Tamaşa biletsizdi.

Amma

İndi mənimlə,

Səhnədə oynamağa;

Bir kök toyuq lazımdır, -

Özü çıxsın qabağa!

Toyuq-cücə hamısı

Qorxub qısıldı küncə.

Tülkü qımışdı:

- Artist

Aranızda var, məncə...

Qoy gəlsin həmin artist,

Bildirsin öz adını.

Nəyə görə gizlədir,

Axı istedadını!?

Tülkü baxıb gördü ki,

Yerə düşür buyruğu.

Ortaya çəkib saldı,

Özü

Bir kök toyuğu...

Tülkü xeyli nazlanıb,

Quyruğunu oynatdı.

Axır gəlib alabaş,

Bu tamaşaya çatdı.

Hirsləndi:

Dayan, tülkü,

De hara tələsirsən?..

Bura çağırmamısan,

Niyə rejissoru sən!?

Tərtibatın zəifdir,

Heç cür girmir başıma.

Nə maskan, nə qrimin,

Gəlmir mənim xoşuma.

Maskanı çıxaraq gəl,

Gödəldək quyruğunu.

Qrimin də çox bozdur, -

Bir az qızardaq onu...

Rejissor məsləhəti

Səbəb oldu təşvişə.

Tülkü qorxdu...

Alabaş

Cumdu, girişdi işə:

- Ay tülkü, di bəri dur,

Üzünü yana tutma.

Yadında saxla,

Heç vaxt,

Rejissoru unutma!

Tülkünün quyruğunu,

Alabaş bərk-bərk dartdı.

Quyruğun yarısını,

Darta-darta qopartdı...

Tülkünün üz-gözünü

Diddi o,

Caynağıynan.

Tülkünün üz-gözünü,

Tamam bürüdü al-qan...

Alabaş güldü:

- Dostum,

Daha nə danış, nə din.

İndi xoşuma gəlir,

Həm maskan...

Həm qrimin...

Tülkü

Güclə özünü

Hindən bayıra atdı.

Artistlik həvəsini,

Daha yaddan çıxartdı!..