"Axşam erkən enər həbsxanalara" - Əhməd Arifin şeirləri - DİLSUZ

DİLSUZ

İşi bəllidi Əhməd Arifin:
gecələr yatmaz -
yığar dağların küləklərini,
sübh tezdən
verər çocuqlara
dəstə-dəstə...

Cemal SÜREYA

ANADOLU

Mən - Anadoluyam!
Eh,
Həvva nənəniz
dünənki uşaqdı -
nağıl danışmasam,
gecələr uyumazdı...
Mən - Anadoluyam!
Beşiklər,
yelləncəklər,
oyuncaqlar
vermişəm Nuha...
Mən - Anadoluyam!
Tanıyırsınızmı?
Mən - Anadoluyam!
Yer üzündə
atom bombalarının
çiçəklədiyi vaxtlarda
lalələr,
nərgizlər,
qərənfillər
becərmişəm...
Bilirsinizmi?
Amma
baxmayın
çatma qaşıma,
qürurlu duruşuma,
ağır,
çox ağır günlərim də olub -
min illərlə
yadellilər qaçırmışlar
nazlı səhər yuxumu,
qul olmağımı istəmişlər...
Qala bürcü kimi ərənlərim
qalxmışlar ayağa -
gələnlər getmişlər,
gələnlər getmişlər,
gələnlər getmişlər, -
nə özləri qalmışlar,
nə izləri...
Duyursunuzmu?
Mən - Anadoluyam!
Bir bilsəniz,
necə sevirəm
Koroğlunu,
Pir Sultan Abdalı,
Bədrəddini,
naməlum əsgəri,
sonra
mürəkkəb çatmaz yazmağa -
neçə-neçə sevdanı.
Bir bilsəniz,
onlar da məni
necə sevərdilər,
Qaracaoğlanı olsun,
Yunus İmrəsi olsun,
Xoca Nəsrəddini olsun...
Mən - Anadoluyam!
İstəyirəm
tanıyasınız,
mütləq tanıyasınız
Urfada
minarədən,
barrikadadan,
söyüdlərin arasından
insanlara
güllə atan xainləri...
Ölümə necə sevinirdilər,
təsəvvür edirsinizmi?
Nə oldu?
Elə məhzun-məhzun,
elə qərib-qərib dayanmayın,
harada olursunuz-olun,
yüyürün üstünə xainin,
yalın ümidlə,
yalın ürəklə...
Sözmü?
Mən - Anadoluyam!
Hər gün
yenidən quruluram,
güclü əllərinizlə...
Hələ nə qədər oğlum,
qızım var gələcəkdə -
hər biri
min illik
həsrətimin qönçəsi,
gözlərinizdən öpərəm,
gözlərinizdən.
Tək ümidim sizsiniz!
Mən - Anadoluyam!
Tanıyırsınızmı?

AXŞAM ERKƏN ENƏR HƏBSXANALARA

Axşam
erkən enər həbsxanalara,
bükülməz biləyin,
çatal ürəyin,
yeddi başın olsa,
əjdaha misalı,
kar etməz -
həsrət
ustuf-ustuf
dolar içinə...

Axşam
erkən enər həbsxanalara,
enər,
yeddi lay dəmir
enər yeddi qapıya -
hüznə bürünər hər yan;
hasarın üstündə
üç çəlimsiz budaq,
hasarın dibində
üç hərcayi bənövşə -
budur axşam səfası,
.... seyr elə....
.... seyr elə....
.... seyr elə....
Eyni qorxunc şeyi düşünür
göydə bulud,
budaqda ərik...
Allah qəhr etsin, həbslik -
bolluca qaranlıq,
bolluca can sıxıntısı...
Məni həyətə -
axşam gəzintisinə çıxarıblar,
kimsə
qonşu otaqda
"Kürdün gözəli" türküsünü
oxuyur -
elə hey, uşaqcasına,
ağla gəlməyəcək,
gülməli şeylər düşünürəm:
"Məsələn,
vurulsam,
ölsəm deyirəm,
aşkar bir davada,
istərəm,
hər şey - dostluq da, düşmənlik də
kişiliyə yaraşan şəkildə olsun..."
Halbuki bilirəm:
xəyaldı bu!
Jandarmalar
tüfəngin lüləsinə
taxırlar süngünü
və dövrə vururlar ətrafımda,
hirslə yandırıram alışqanımı
və bir uduma,
özümü öldürürcəsinə,
sümürürəm siqaretimi
yarıya qədər...
Bilirəm,
"Səndəmi?" deyəcəksən.
amma,
nə edim,
axşam
erkən enir həbsxanalara
və bayırda
çılğın bir bahar...

ADİLOŞ BƏBƏNİN NİNNİSİ

Doğuldun,
üç gün ac saxladıq səni,
Adiloş bəbəm,
xəstə olmayasan deyə,
adətimiz belədir deyə.
İndi təpil,
təpil məməyə,
təpil və böyü...
Bunlar dostlarımızdı -
Dar günümüzdə
arxa, kömək.
Bunlar düşmənlərimizdir -
fitnə-fəsad, kələk...
Tanı,
Tanı bunları və böyü...
Bu, namusdur,
bünövrəmizə
nəqş olunmuş,
bu, səbirdir,
acılardan süzülmüş,
sarıl namusa,
sarıl acılara,
sarıl və böyü...

İÇƏRİDƏ

Xəbərin varmı, daş divar,
xəbərin varmı
dəmir qapı, kor pəncərə,
saman yorğan-döşək,
yastıq,
qol saatım - zəncirim,
jandarmadan gizlətdiyim
məhzun rəsm,
uğruna
ölümlərə gedib-gəldiyim
ziyarətçim
göy soğan gətirmiş...
Qərənfil ətri verir siqaretim,
bahar bürümüş dağlarını
məmləkətimin...

HƏSRƏTİNDƏN QANDALLAR DÜZƏLTDİM

Səndən
danışa bilsəm, səndən,
günəbaxan üzlü uşaqlara,
səndən
danışa bilsəm, səndən,
cəsur, igid qəhrəmanlara...

Qurd uyudu,
quş uyudu,
bir mən uyumadım, mən,
zillədim gözlərimi
yanımdan gurul-gurul
axıb gedən bahara...
Həsrətindən
qandallar düzəltdim,
saçlarına güllər taxdım,
qan rəngində!
Bir o yana,
bir bu yana...
Səndən
danışa bilsəm, səndən,
dibsiz quyulara,
göy üzündən axan ulduzlara,
səndən
danışa bilsəm, səndən,
əli
okeanın ən sərt
dalğasındakı
saman çöpünə yetişənə...
Səndən
danışa bilsəm, səndən,
ilk sevginin
əfsununu itirmiş,
ilk öpüşün dadını qaçırmış
fikir-xəyal içində
itib-batmış birinə...
Həsrətindən
qandallar düzəltdim,
saçlarına güllər taxdım,
qan rəngində!
Bir o yana,
bir bu yana...
Nə olar,
yumma gözlərini,
üşüyürəm...

MƏRHABA

Gün doğar,
qarın bağlar nəm torpaq.
İncəsu dərəsi, mərhaba.
Yuvalarda çılğın sərçələr...
Buludlarda qartal -
indi çalacaq ovunu...
Əfv fərmanını
gözləyən bir qadın
bir günü - bir noxudu
çıxaracaq kasadan.
İncəsu dərəsi, mərhaba.
Qüllədə bayraq -
sülhü düşünür,
kömür mədənindəki fəhlə -
göy üzünü.
Mən bunların hamısını
və səni düşünürəm,
gündə 24 saat!
Elani-eşq məqamından
bir misra
cücərib qımıldanar içimdə...
Amma muradıma
çatammaram,
bilirəm
ağdan-qaradan
bu qədərdi qismətim,
unutmuş gülməyi
göz bəbəklərim,
unutmuş öpməyi
dodaqlarım,
İncəsu dərəsi, mərhaba.

QÜRUR DA AĞLAR

Gözlərinin aynasında
bir bulud -
yağdı - yağacaq,
hardasa.
Saxlama gözyaşlarını,
qürur da ağlar...
Burax, yıxansın göy üzü,
lacivərd, yaşıl
və qızıl işıqları
günbatanın.
Budur,
şəfəq vaxtıdır yenə,
çırılçılpaq və mavi.
Budur, sanki dağ yeli.
budur, sanki məltəm.
Kimsə ləkə
yaxa bilməz,
kəsib atdığımız
dırnağa belə.
Sən ən gözəl qızısan
qalaktikanın,
mən
akkor zərrəsiyəm
Prometeyi yaxan
qara sevdanın...
Nə alnımızda bir ayıb,
nə qoltuğumuzun altında
gizli xaçımız,
biz bu xalqı
və bu ölkəni sevdik,
olsa-olsa,
bu olar suçumuz...

UNUTMADIĞIM

Açardın,
yalnızlığımda bitən
masmavi və yamyaşıl
bir çiçək misalı.
Dovşan qanı kimi
xınalı və parlaq -
yenərdim bütün dərdlərimi...
Getmək,
gözlərində getmək sürgünə,
Yatmaq,
gözlərində yatmaq zindanı,
gözlərin hanı?
"To be or not to be" deyil,
"Cogito ergo sum" heç deyil.
Əsl iş labüd olanı -
qarşısı alınmaz uçqunu,
sonsuz axını anlamaqdır.
İçmək,
gözlərində içmək Ay işığını,
Varmaq,
gözlərində varmaq ruh sehrinə,
gözlərin hanı?
Qəlbimin
ən sirli yerində
bir qəlb idin,
qan deyil,
sevdamız axardı gecəyə,
cəllad dartdıqca kəməndi...

Duymaq,
gözlərində duymaq
sevinci, kədəri,
susmaq,
gözlərində susmaq
ülgüc kimi....
Gözlərin hanı?

YALNIZ DEYİLİK

Bir üfüqə çatdıq ki,
artıq
yalnız deyilik, sevgilim.
Gecə uzun,
gecə qaranlıq, -
amma
bütün qorxulardan uzağıq.
Bir sevdadır belə yaşamaq,
zindanda yatanda da
yalnız olmamaq,
yalnız olmamaq...
Artıq məhbəsdə -
dörd divar
arasında deyiləm,
pambıq,
düyü
və çəltik tarlalarındayam -
Qaracadağda,
Çukurovada
Cibalidə....
Boynunda
bir sap muncuq,
çiynində nəzərlik,
yanaqları
soyuqdan üşümüş
bir aşirət qızının becərdiyi
göz yaşıtək
damla-damla düyünü
karvan-karvan daşıyırlar
bəylər süfrəsinə...
Çuxurovam -
beşiyim və kəfənim,
qanın - qara, üzün - ağ,
səbir daşların çat-çat,
Anadolumun həbsxanalarında
ən çox yatan
sənin oğullarındır!
Dostuna yarasını göstərir kimi,
bir salxım söyüdə su verir kimi,
ürəkdən
türkü oxumaq
birdən necə yaraşır onlara?!
Bir üfüqə çatdıq ki,
artıq
yalnız deyilik, sevgilim.
Gecə uzun,
gecə qaranlıq, -
amma
bütün qorxulardan uzağıq.
Bir sevdadır belə yaşamaq,
zindanda yatanda da
yalnız olmamaq,
yalnız olmamaq...