İnsan əli gülə bənzər... - Tanınmış özbək şairi Siracəddin Seyyidin ŞEİRLƏRİ

Babur-rübab

Babur desəm bir yan dolar,

Rənci-əzab durub gələr.

Bir yandan da fəğan salar

Odlu rübab durub gələr.

İmarət

Hər söz-kündə kimidir,

Hər söz-palçıqtək bişir.

Qan suvaran ürəyin

Sonunda sözlər bitir.

Gərək hər kəlmə bişə,

Bişə şeirin kərpici.

Şişib eşqə yetişə

Qəlbin, sözün və sətrin.

Cani-dildən ibarət

Olarsa əgər kitab

Əbədi bir imarət

Olar onda hər kitab.

Qəlb

Yeri ilə, göyü ilə

Bu dünyanı Allah verdi.

Buğdasıyla, suyu ilə

Bu tarlanı Allah verdi.

Anasıyla, dayəsiylə

Bu balanı Allah verdi.

Dərmanıyla, davasıyla

Bu ələmi Allah verdi.

Qan qaraldan siyahıyla

Bu naləni Allah verdi.

Mürəkkəbi, canı ilə

Bu qələmi Allah verdi.

Bağ

Bu dünyada bağ salmağın hikməti var,

Bağ salan insan ömrünün zinyəti var.

Ömründə bir tingi yerə əkməyibsə,

Bu insan ömrünün hansı qiyməti var?

Bağlar heç yerdə özündən yaranmayıb,

Bu bağlarda bağbanın öz xisləti var.

Bağban deyir: sizlərdən ad, bağlar qalsın,

Belə ömrün çaylar kimi şiddəti var.

Böyüdülür övlad kimi, hər bir ağac,

Bağ salmağın yüz min aləm möhnəti var.

İnsan əli gülə bənzər, çünki onun,

Bu həyata məhəbbəti, ülfəti var.

Naşükürlər hardan bilsin bağ qədrini,

Nankorların öz xalqına minnəti var.

Mir Əlişir babamızdan qalıb bu söz -

Bağbanın da Nəvaitək niyyəti var...

Hansı elin ki, var bu cür bağbanları,

Həmin xalqın Vətəni, həm milləti var.

Qayıtmadı

Tərsinə axan gur çaylar qayıtdı,

Dağlarda yox olan haray qayıtdı;

Arxamca yol gedən yollar qayıtdı,

Uşaqlıq qayıtmadı. Qayıtmadı.

Saman döyülməmiş, payız çağında,

Saralan tərələr: "Əlvida!" dedi.

Məni alıb gedən köçlər qayıtdı,

Uşaqlıq qayıtmadı. Qayıtmadı.

Bu küçə, bu həyət, bu ev, bu təndir,

Hər gün diksinərək səssiz ağlayır:

On il yoxa çıxan it də qayıtdı,

Uşaqlıq qayıtmadı. Qayıtmadı.

İtirib atdımmı onu çöllərə

ya şiddətlə buraxdımmı şövqlərə?

Hönkürüb çağırsam da hey namələrlə

Uşaqlıq qayıtmadı. Qayıtmadı...

Qaranquşlar qayıtdı. Dayça at oldu,

Yurdun dağı-daşı qəlbdə yad oldu.

Mənim "eh" deməyim xatirat oldu,

Uşaqlıq qayıtmadı. Qayıtmadı...

Bəlalı dünyada

Əllərim budaqtək zar qalan günlər,

Ürək getmişsə də, ar qalan günlər.

Sən getdin, buz oldu sağımla solum,

Bəlalı dünyada bəlalı gülüm.

Sularda sədasız sındılar aylar,

Ovsuntək, sakitcə axdılar çaylar.

Açıb düyünlərini illər və aylar,

Ötdülər. Sən hələ dili düyünlüm,

Bəlalı dünyada bəlalı gülüm.

İncik sənəmlərdən ürəyim bezdi,

Səndən sonra onlar qəlbimi əzdi;

Hündür dabanlarla sinəmdə gəzdi,

Vaxtsız soldurdular, dəliyəm gülüm?

Bəlalı dünyada bəlalı gülüm.

Qaldı açılmamış ümidin bağı,

Əbədi əzabdır sinəmin dağı.

Bağların tüstüsü, zağcanın "qağ"ı,

Mənim fəğanımdır, odumla külüm

Bəlalı dünyada bəlalı gülüm.

Görənlər halımı təqdir, dedilər,

Qismət əzəllərdən həqdir, dedilər.

Saf qəlblər həmişə təkdir, dedilər,

Bu necə sənətdir, bu necə elm?

Bəlalı dünyada bəlalı gülüm.

Şam sənə gecələr qəmlər gətirib,

Mənə dirilikdən xəbər gətirib.

Coşqun baharların yerinə keçib

Yaşayır sinəmdə ən gözəl ölüm,

Bəlalı dünyada bəlalı gülüm.

***

"Ey sarvan" - deyə

bir səda yayılır

Sədi qəzəllərinin səhrasından.

"Ey sarvan..." - deyə

bir səda dolanır qum üzərində...

"Karvan yoxdur" - deyə

Gülür yoxsul.

"Ey sarvan..."

Şəhərlər yanır.

Karvansaralarda tüstü.

Səhralarda hücum çəkir karvanlara

Qasırğa,

Qasırğa,

Qasırğa.

...bunlar nə təpədi, nə barxan,

gömülmüş dəvələrdir,

dəvə qəbirləridi...

Mən doğulanda

mənim anam - bahar çoxdan var idi.

Dünyada artıq var idi ildırımlar -

mənim qardaşlarım olan onlar

tonqallar yandıraraq

dağları dolanırdılar.

O gün nə qədər daş dil açdı,

ola bilər yalnız mənə tanış olan bir dildə.

Üzü qırışlı  qayalar göz yaşı axıtdı.

Hansı hərfi ilk dəfə dediyim yadımda deyil.

(Nə vaxtsa bu barədə

                        qardaşlarım danışarlar)

Mən doğulan gün - nə böyük xoşbəxtlik! -

ağaclardan cəsədlər deyil,

süd cürdəkləri  asılmışdı...

***

Sənin gözlərində mən özümü görürəm,

Yumruqlarında yumruğumu.

Sənin çiyinlərin mənim cavan çiyinlərimdir.

Sənin qəzəbində mənim

                        qəzəbim və ehtirasım...

Əgər sənə tapşırıramsa öz sürümüzü

Deməli, qorxmadan qocalmaq olar!

Al, götür mənim dəyənəyimi, oğul,

Canavarlar yaxşı tanıyır onu!

Götür və unutma ki,

Bu təpələr, bu dağlar sənin vətənindir!

Bu sürü də sənin vətənindir,

Qoru onu.

Canavarlar məni yaxşı tanıyır

Onlarla üzbəüz gələndə

Mən qurd kimi döyüşmüşəm...

Sona qədər itlərə etibar eləmə.

Axı, onlar da yuxulayır hərdən

O zaman sən özün köpəyə çevril -

Mənim balam, heç vaxt

Quzu xislətli olma!

Tərcümə edənlər:

Dövranbəy Taciəliyev,

Günel, Şəhla Qasımova,

Şahməmməd Dağlaroğlu

© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!