Tutar əllərimdən İstanbul... - Şeirlər - DİLSUZ

Türk şeirindən seçmələr

DİLSUZ

Ziya Osman SABA

İSTANBUL TÜRKÜSÜ

Səni görürəm yenə, İstanbul,

uzaqdan, gözlərimlə

qucaqlayırmış kimi:

minarə-minarə,

ev-ev,

yol-yol,

meydan-meydan...

Gəlir Boğaziçindən -

limandan qalxan gəmilərin səsi,

Mavi sular üstündə yenə

xatirələr qədər bəmbəyaz

Qız kuləsi.

Bir yanda

səhər-səhər

günəşlə bərabər

doğulduğum sahil - Beşiktaşım.

Bir yanda səmt-səmt, yer-yer

beş yaşım,

on beş yaşım,

ah, iyirmi yaşım...

Durur o təpəcikdə

oxuduğum məktəb,

Əsgərlik çağımda

qışla idi obir üzü.

Bir gün bir qızını

verdi mənə

Hüsnünə doymadığım Rumelihisarı.

Mənim deyilmi oralar -

Babamın yatdığı Kiçiksu,

Anamın yatdığı Eyubsultan...

Hər belə kövrəldikcə,

Sanki çocuqmuşum kimi,

Tutar əllərimdən İstanbul...

GƏLƏR AĞLIMA

Harda tariximdən bir nişan görsəm,

Əski gün, zaman gələr ağlıma.

Şərqdən Qərbə axan bir kükrəyən sel,

At, qılınc və qalxan gələr ağlıma.

Malazgirt savaşı... Zəfər türküsü...

Şübhəsiz, Alparslan gələr ağlıma.

Ana bildiyimiz bu ana məkan -

Burcu-burcu vətən gələr ağlıma.

Ərtoğrul bəy kimi dövlət banisi,

Cəddim Qazi Osman gələr ağlıma.

Başı səmalarda bir ulu çinar -

Fateh Mehmet Sultan gələr ağlıma.

Üç qitəyə dalğa-dalğa yayılan

Nəhayətsiz ümman gələr ağlıma.

Eşq ilə, vəcd ilə, ədalət ilə

Elm gələr, ürfan gələr ağlıma.

Cəzayir dastanı bir həzin ağı,

Fəryad ilə fəğan gələr ağlıma.

Məndəki yaranı kimsələr bilməz,

Bir yaralı ceyran gələr ağlıma.

Kor kimi dalaram hey xəyallara,

Övladi-Fatihan gələr ağlıma.

Kosovayla Dumlupınar diz-dizə,

Qeyb olan şərəf-şan gələr ağlıma.

Bu dünyanı yenə başdan saracaq

Bir hökm, bir fərman gələr ağlıma!

KİM ANLAR

Mürgü döyən gölə Ay işığında

Sevginin rəsmini cizsəm kim anlar?

Tumurcuq çırtlayıb, gül açdığında

Yağışın saçını çözsəm kim anlar?

Eşq - süd bəyazı, kin - kömür qarası,

Könlümü göynədir hər dost yarası...

Ət oldum, bıçaqla sümük arası,

Cəlladla əhdimi pozsam, kim anlar?

Doğumda yalan var, ölümdə gerçək,

Nəyə işarədir, balıq, quş, böcək?

Qırıq könülləri toplayıb tək-tək,

Köksümün üstünə düzsəm, kim anlar?

Yazlamı açılır qışın düyünü,

Haqlamı çözülür işin düyünü?

Ağlımdan keçəni - düşündüyümü

Oxusam kim anlar, yazsam, kim anlar?

DƏYMƏYİN, QALSIN

Çoxa kədərlənər, aza gülərəm,

Ülgüc ağzındakı düşüncələrəm,

Dəlilikdir bəlkə... dəyməyin, qalsın.

Sevdam böyüdükcə dünyam dar olur,

Zamandan çıxdığım zamanlar olur,

Və elə gözəl ki... dəyməyin, qalsın.

Saatlar ya geri, ya da irəli,

Qıran yox hiyləli tərəziləri,

Öfkələr ürəkdə... dəyməyin, qalsın.

Nə bütünüm bütün, nə yarım yarı,

Nə çiçək - çiçəkdi, nə arı - arı,

Ümidlər uzaqda... dəyməyin, qalsın.

Nə olsa, yırtılar ən qalın pərdə,

Hesaba çəkilər dünya məhşərdə,

Nə son - son, nə ilk - ilk...

dəyməyin, qalsın.

Faruk Nafiz ÇAMLIBEL

ATAM VAR

Bir üz gördüm ruhuma nəqş oldu zamanla,

Bir üz ki, cizgiləri şimşəklə doluydu.

Mən yalnız onun rəsminə baxdım həyəcanla,

Mən yalnız çocuğuma onun şerini oxudum.

On noyabrda hüznə bürünmüşdü toy-düyünlər,

Bir damla yaş olmuşdu dənizlər gözümüzdə.

Sapsarı saralmış yarpaq rəngindəydi günlər,

Allahın bir nuru qalmamışdı üzümüzdə.

Tarix onun əmrilə qımıldadı yerindən,

Bir neçə ilə sığdı nəhəng-nəhəng əsrlər.

Mövlanın əli gəzdi sanki yurdun üstündə,

Gül bağçası oldu ayaq basdığı yerlər.

Ondan gəlir hər günümüz bir başqa baharla,

Ondandır - üfiqlərdə nə ürpərmə, nə qəm var.

Nəfəsim, qəlbim dursa, düşüncəm sona varsa,

Dünyanı unutsam da, unutmayacağım

Atam var.

Bədri Rəhmi EYUBOĞLU

SƏNİ DÜŞÜNDÜM…

Susadım,

Üç alma soydular,

üç də portağal,

Şirələrini çəkdim başıma,

Bir fincan suyun

yerini vermədi -

Yatmadı susuzluğum…

Acdım,

Quş südü,

bir də kişmiş gətirdilər,

Ye dedilər,

Gözümə təpdim,

Bir tikə kömbənin

yerini vermədi -

Keçmədi aclığım…

Səni düşündüm, sevdiyim,

şükredərək,

Su kimi əziz,

Çörək kimi mübarək olasan.

YARADANA MƏKTUB

Ulduzların cilvələndikləri yerdədirlər,

Buludların, əskik olmasınlar,

Eyni minval ilə

səndən gəlib, sənə gedirlər…

Dənizlərin

doldurduğun kasalarda çalxalanırlar -

Nə bir damcı artmış,

nə bir damcı əksilmişlər.

Dağların ayaqlarımıza

çox, çox böyük gəldi,

Onları, bir dəfə də olsun, geyən olmadı.

Daha dünən əlindən çıxmış kimi

hamısı yepyeni, təptəzədi,

Köhnələn bir şey varsa,

ömrümüzdü, ömrümüz.

Biz hər ölən ağacdan

məscidlərimizə dirək düzəldirik,

Maraq üçün soruşuram:

Bəs sən, sən ölən insanlardan

nə düzəldirsən?

* * *

Sənə böyük səhərlərdən

bəhs edəcəyəm, tosunum,

ən böyük məscidlər orda tikilir,

ən kiçik məzarlar orda qazılır,

ən qara yazılar orda yazılır…

Böyük şəhərlərə uyma, tosunum,

Elə bir yerdə yaşa ki,

kiçik, amma sənin olsun.

Hər qarış torpağına

alnımın təri düşsün,

Hər ağacımın hər budağına

əlin çatsın,

Küçələrində tanımadığın

üz olmasın,

Ən uzaq məhəlləsində də

xəbərin olmadan kimsə ölməsin.

QARA SEVDA

… gözləməkdən gözlərimin

kökü saralmışdı,

nəhayət ki, gəlib çıxdı -

bir dilimi zəhər, zəqqum,

bir dilimi candan şirin.

Nağıl kimi endi göy üzündən,

Üstələdi

cümlə eşq hekayələrini.

Madam ki,

gəldi qara sevda,

Əlvida sevincə,

Əlvida uçan quşa,

Əlvida dosta, əlvida,

Çox şükür,

çox şükür, gəlib çıxdı -

Nə bilim,

Bir dilimi zəhər, zəqqum,

Bir dilimi candan şirin.

Əhməd Səlcuq İLKAN

ALLAH QƏHR ETSİN

Mən bu hala düşəcək

adammıydım?

Qar yağdı güvəndiyim dağlara,

Həp boş çıxdı tutduğum əllər,

Həp daş çıxdı sevdiyim qəlblər,

Həp alnından vuruldu ümidlərim,

Həp dəlik-deşik oldu ürəyim.

İştə, bu üzdən ipıslaqdı baxışlarım,

İştə, bu üzdən yumruq-yumruqdu

əllərim,

İştə, bu üzdən belə çatıqdır qaşlarım -

Allah qəhr etsin...

Yox, bu belə getməyəcək,

Madam ki, bəyənmədin,

Bir sabah

bir dilənçinin ovcuna

qoyacağam ürəyimi,

Götürüb aparsın,

bəlkə bir işinə yaradı.

Kim nə deyər, qoy desin,

Qoyacağam ovcuna ürəyimi bir dilənçinin -

Allah qəhr etsin...

Bir vaxtlar

gəzdiyimiz yerlərdə dolaşıram,

Sanki indicə qarşıma çıxacaqsan,

Sanki dayanacaqda

məni gözləyirsən,

Dünən birinə rast gəldim;

Saçları - sən,

Gözləri - sən,

Qaşları - sən...

Düşdüm arxasınca,

Elə bildi dəliyəm, -

Allah qəhr etsin!..

Dünya alov içində,

Savaşlar baş alıb gedir...

Afrikada çocuqlar

aclıqdan ölür,

Mən isə, burada, sənsizlikdən -

Allah qəhr etsin.

Güldanımda

həp sənin sevdiyin çiçəklər,

Dodaqlarımda

həp sənin sevdiyin türkülər,

Sənin ad gününü

kutladım səndən xəbərsiz

və hər səhər

dualar oxudum

xoşbəxtliyin üçün.

Hara getsəm,

əcəl kimi

arxamca gəlirsən -

Allah qəhr etsin...

İştə, belə bir sevdadı mənimki,

Gəlib çatmış sonum,

Ən qorxunc uçurumlardanmı

atım özümü,

Ən dərin dənizlərdəmi qərq olum,

Amma qəlbimdə sən varsan...

Birdən sənə bir şey olarsa...

Allah qəhr etsin!..

Arif NİHAT ASYA

BAYRAQ

Ey mavi göylərin

bəyaz və qızıl süsü,

Bacımın gəlinlik paltarı,

şəhidimin üz örtüsü,

İşıq-işıq, dalğa-dalğa bayrağım!

Sənin dastanını oxudum,

sənin dastanını yazacağam!

Sənə mənim gözümlə baxmayanın

Məzarını qazacağam.

Səni salamlamadan

ötən quşun

Kefini pozacağam?

Dalğalandığın yerdə

nə qorxu, nə kədər,

Kölgəndə mənə də,

mənə də yer ver.

Sabah olmasın, günəş doğmasın,

nə olar:

Yurduma Ay-ulduzunun

işığı yetər.

Savaş bizi

qarlı dağlara

apardığı gün

Qızılı nurunda qızındıq;

Dağlardan

düzlərə endiyimiz gün

Kölgənə sığındıq.

Sən ey süzgün,

rüzgarlarda dalğalı;

Barışın göyərçini, savaşın qartalı, -

Ən yüksək yerlərdə açan çiçəyim,

Sənin altında doğuldum,

Sənin altında öləcəyəm.

Tarixim, şərəfim, şeirim,

hər şeyim,

Yer üzündə yer bəyən,

Hara sancılmaq istəsən,

Söylə, səni ora sancım!

ALPARSLAN

Nəvələrin dörd yana qol-qol getsin,

Malazgirtdən İstanbula yol getsin!

Güclüyəm deyənə gücünü göstər,

Anlamasa, Yer üzündən sil getsin!..

Şəhidlərim Tanrıya al-al getsin,

Yaralıma su verənə bal getsin!

Taclarını bir şey sanan gavurlar,

Taxtlı gəlib, taclı gəlib, qul getsin.

Fəqət, hərb bu: qalmaq da var, ölmək də;

Əsir olub qalmaqdansa, öl getsin.

Şəhidlərim Tanrıya al-al getsin,

Yaralıma su verənə bal getsin!

Döyüş vaxtı dim-dik dayan ayaqda,

İki yandan sağ yüyürsün, sol getsin.

Olsa da son saatın, son anın,

Səndən aman diləyəni sal, getsin.

Şəhidlərim Tanrıya al-al getsin,

Yaralıma su verənə bal getsin!

Və könlündən keçib, bizə bir yarpaq,

Bir tumurcuq göndərənə gül getsin.

Toy-düyündə səsi coşsun davulun,

Qızlarıma duvaq getsin, tel getsin.

Şəhidlərim Tanrıya al-al getsin,

Yaralıma su verənə bal getsin!

Özdəmir İNCƏ

KİÇİK QIZA

Xəyalımda

heykəlini

düzəltdim sənin,

qoydum

bənövşəyi dan yerinin

sahilinə,

gəlib

saçlarında yuva qurdu Ay,

quşlar təkcə səninlə danışdılar,

çiçəklər təkcə səninlə danışdılar -

anladın dərdlərini,

gördün yaralarını...

Səhərin

saat beşi

qardaşındır sənin,

çölün

çakıl daşı

qardaşındır sənin,

gün batarkən -

bənövşə olacaqlar,

əyinlərinə

rəngli köynək geyəcəklər.

tək sən anladın

onların dərdlərini,

tək sən gördün

onların yaralarını...

Yeni bir sözlük yaratdın,

özün üçün,

quşlar üçün,

çiçəklər üçün,

çakıl daşları üçün...

Ev -

nəfəsi kəsilmiş,

bənizi solmuş at,

məktəb - sürgün yeri,

göy üzü - yoxdu, yox,

küçə - gedər-gəlməz,

dünya - aşılması zor divar,

yuxu - tək sığınacaq...

- Ölümdən qorxmadınmı,

kiçik qız?

- Yox, çünki çox ölü gördüm:

göydən yağan quşları,

can çəkişən pişiyi,

səsi kəsilən ağacları...

Bir şəhərin öldüyünü gördüm,

ölümün öldüyünü gördüm.

Xəyalımda

heykəlini

düzəltdim sənin,

qoydum

bənövşəyi dan yerinin

sahilinə...

Hazırladı: Dilsuz