Keçmişə gələcək naminə - Qurultayqabağı məruzə - Səlim BABULLAOĞLU

Səlim Babullaoğlu

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin beynəlxalq əlaqələr və tərcümə məsələləri üzrə katibi

Hörmətli sədr!
Hörmətli xanımlar və cənablar!
Dəyərli həmkarlar, dostlar!

İş elə gətirib biz tərcümə işinin vəziyyəti ilə bağlı üçüncü dəfə məruzə edirik və bununla da məlum olur ki, sən demə, bir çaya nəinki iki dəfə, hətta üç dəfə və bəlkə sonsuza qədər girmək olarmış. Görünür, nə vaxtsa həyat bütün misalları, aforizmləri, məcazları sınağa çəkə, onların şərtiliyini asanca göstərə bilər və bu həqiqi yaradıcılığın, yazının kimə aid olduğunu nişan verə bilərmiş.
 2014-2022-ci illərdə tərcümə işinin vəziyyətini əhatə edən bu məruzəyə keçməmişdən və onun “prinsiplərini” ifadə etməmişdən əvvəl biz ölkəmizin mədəni mühiti üçün əlamətdar olan iki hadisə və iki nəşr haqqında məlumat verəcəyik.

Bu dövrün ilk əlamətdar hadisəsi bu idi ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 24 avqust və 30 dekabr 2007-ci il tarixli sərəncamları (“Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin Azərbaycan dilində 150 cildliyinin nəşri”) icra olundu və 150 cildlik “Dünya ədəbiyyatı kitabxanası” silsiləsindən bütün kitablar nəşr edildi (bu prosesin necə getməsi, nəşrlər, tərcüməçilər barədə biz ötən məruzəmizdə əsasən bəhs etmişdik).

İkinci əlamətdar hadisə isə yenə də  Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2014-cü il 16 may tarixli 169 nömrəli Fərmanı ilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər  Kabineti yanında Tərcümə Mərkəzinin əsasnaməsinin təsdiq olunması idi ki, indi də həmin struktur Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzi kimi fəaliyyət göstərir və fəaliyyətinin bir istiqaməti Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrinin dünya xalqları dilinə, dünya xalqları ədəbiyyatı nümunələrinin Azərbaycan dilinə tərcüməsidir.

Məruzənin əhatə elədiyi dövrün ilk əhəmiyyətli nəşrinin hələlik yalnız birini xatırlayacağıq, Azərbaycan Tərcümə Ensiklopediyasını. Xalq yazıçısı, Azərbaycan Dillər Universitetinin rektoru, akademik Kamal Abdullanın rəhbərliyi ilə hazırlanan və universitetin nəşri kimi rəngli illüstrasiya və şəkillərlə “Mütərcim” nəşriyyatında işıq üzü görən ensikilopediya Azərbaycan elmi və ədəbi-mədəni mühiti üçün bir ilk və unikal hadisə olub tərcümənin fəlsəfi əsasları, predmet və problemləri, Azərbaycanda tərcümə tarixinin mühüm məqamları, habelə nəzəri-praktik məsələləri və tərcümə işində xidməti olan personaliyaları əhatə edir. 600 səhifəlik nəşrin əvvəlində Kamal Abdullanın Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycan Yazıçılarının VII qurultayındakı nitqindən bir hissə ilə başlayan giriş yazısı, daha sonra ardıcıllıqla “sərəncamlar və sənədlər” bölümü, “tərcümə elm sahəsi kimi” (M.Nağısoylu, L.Əliyeva), “tərcümənin nəzəri və praktik prinsipləri” (R.Əliyev), “tərcümənin fəlsəfi əsaslarına dair” (A.Rüstəmov), “tərcüməşünaslığın predmeti və problematikası” (A.Ələkbərli) və “Azərbaycanda tərcümə ədəbiyyatının tarixi” (M.Nağısoylu) kimi dəyərli məqalələr, 475 səhifəlik bir hissədə isə tərcüməçilər barədə məlumatlar verilib. Sonda isə tərcümə terminləri lüğəti təqdim olunub. Ensiklopediyanın redaksiya heyətinə Kamal Abdulla, Anar, Leyla Əliyeva (məsul katib), Rövşən Əliyev, Rüstəm Hacıyev, İsa Həbibbəyli, Muxtar İmanov, Teymur Kərimli, Afaq Məsud, Azər Mustafazadə, Möhsün Nağısoylu və Tofiq Nağıyev daxildirlər, rəyçiləri sırasında isə prof. Cəlil Nağıyev, prof. Aydın Ələkbərov, prof. Lidiya Qranovskaya və f.ü.f.d. Etibar Əliyevin adları var. Nəşrin redaktoru Əliş Mirzalıdır. Hal-hazırda ensiklopediyanın yenilənmiş II nəşri hazırlanır.

Belə bir girişlə başladığımız, 2014-cü ilin ikinci yarısı və 2022-ci ilədək olan bir dövrü əhatə edən məruzənin strukturu və prinsipləri barədə qısaca deyək ki, biz yalnız və yalnız Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin mətbu orqanları (!) - “Azərbaycan”, “Ulduz”, “Qobustan” jurnalları və “Ədəbiyyat qəzeti”nin səhifələrində dərc edilmiş  tərcümələr, həmçinin Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin fəaliyyəti, mərkəzin nəşri kimi işıq üzü görən “Dünya ədəbiyyatı” dərgisi, nəşr etdiyi kitablar, gerçəkləşdirdiyi layihələr barədə danışacağıq; çünki ayrı-ayrı müəlliflərin, nəşriyyatların, strukturların, elm və  təhsil müəssisələrini çap etdirdiyi  tərcümə kitabları barədə ən azı statistik baxımdan danışmalı olsaydıq, buna bəlkə də günlər tələb olunardı; üstəgəl, bu statistika toxunmağı düşündüyümüz tərcümə problemlərinin sırasına heç nə əlavə etməyəcəkdi.
Statistika demişkən, məruzənin qarşısında duran əsas məqsədlərdən biri də ilk növbədə statistik mənzərəni yaratmaq, hesabat verməkdir ki, yalnız bu halda ümumiləşdirilmiş əqli nəticələrə gəlmək olar; həmin fikirləri zamanı gəldikcə sizinlə bölüşəcəyik.

AYB-nin ən “qalın” və qədim nəşri - “Azərbaycan” jurnalı...

“Azərbaycan” jurnalının  2014-cü ildəki saylarında Yevgeni Yevtuşenko (Siyavuş Məmmədzadə), Mixail Nüaymə (Mahir Həmidov), Taufik Aydi (Azər Abdulla), Marsel Qaliyev (Azər Abdulla), Sergey Kozlov (Knyaz Qoçaq, Məmməd Oruc), Vladimir Pu (Məsudə Əvəzqızı), Fyodr Tütçev (Ağasəfa), Frans Kafka (Vilayət Hacıyev) və Alyə əl Asuaninin (Xumar Ələkbərli) şeir, hekayə və yazıları rus, ərəb və alman dillərindən çevrilərək dərc edilib.

Jurnalın 2015-ci ildəki saylarında İvan Şelokov, İrina Ryabi, Dmitri Mizqulin  (Məmməd Kazımoğlu), Pavel Serkaşin ( Knyaz Qoçaq, Siyavuş Məmmədzadə), Sergey Yesenin (Eyvaz Borçalı), Vasili Belov (Elçin Hüseynbəyli), Robert Yevdayev (Dayandur Sevgin),  Fəzlullah Nəimi (Çinarə Nüsrətli), Sulvey Kristov (Səlim Babullaoğlu), Afanasi Fet (Həyat Şəmi), Ataol Bəhramoğlu (Bəsti Əlibəyli), Patrik Züskind (Əziz Rzazadə) və Ales Badokun (Kamran Nəzirli) şeir, hekayə, roman və pyesləri əsasən rus, türk, alman və ingilis dillərindən çevrilərək dərc edilib.

“Azərbaycan” jurnalının 2016-cı ildəki saylarında Aleksandr Kerdan (Məmməd Oruc, Knyaz Qoçaq), Kate Copin (Sevil Gültən), Jao Ma (Sevil Gültən), Kenzaburo Oe (Əyyub Qiyas), Qabriel Qarsia Markes (Mehman Musabəyli), Yuri Trifonov (Zahid Sarıtorpaq), Haynrix Böll (Vilayət Hacıyev),  Antuan de Sent Ekzüperi (İbraham İlyaslı),  Frensiz Skott Ficerald (Əziz Rzazadə) və Sergey Kozlovun  (Məmməd Oruc) şeir, roman və hekayələri rus, ingilis, alman dillərindən çevrilərək çap edilib.

Jurnalın 2017-ci ildəki saylarında Kurt Vonnequt (Sevil Gültən), Bernard Şou (Elçin), Oleq Amigin (Məmməd İsmayıl), Yuri Şerbakov (Səyavuş Məmmədzadə), Süheyr əl Qulamavi (Xumar Ələkbərli, Hənəfi bin İsa (Xumar Ələkbərli), Vasili Belov (Elçin Hüseynbəyli), Marianna Qruber (Vilayət Hacıyev), Tatyana Sivets (Könül Arif), Miksat Kalman (Vilayət Quliyev), İlze Ayxinger (Vilayət Hacıyev), Andrey Rastorquyev (Knyaz Qoçaq) və Henri Fildinqin (Elçin) şeir, hekəyə, povest və pyesləri rus, alman və ingilis dillərindən tərcümə edilərək dərc olunub.

“Azərbaycan” jurnalının 2018 və 2021-ci illərdəki saylarında Radek Knapp (Vilayət Hacıyev), Zeynalabdin Makaş (Qardaşxan Əzizxanlı), Bəxtiyar Aslan (Tarənə Vahid), İvan Şelokov (Knyaz Qoçaq),  Ötkür Rəhmət (Dayandur Sevgin), Qabriel Qarsia Markes (Aynur Quliyeva), İvan Bunin (Azər Abdulla), Puşkin (Eyvaz Borçalı), Mo Yan (Aqşin Əliyev), Uluqbəy Esdövlət (Akif Əhmədgil), Slavomir Mrojek (Mehman Musabəyli) , Sait Faik Əbasıyanıq (Əjdər Ol), Bertold Brext (Fidan Rzayeva), İvan Korotkov (Məmməd Oruc), Sadiq Hidayət (Əziz Rzazadə), Yeremey Aypin (Məmməd Oruc), Yuri Solovyov (Məmməd Oruc), İmdat Avşar (Təranə Vahid),  Leonid İvanov (Məmməd Oruc), Yukio Mişima (Azad Yaşar) və Van Veyin (Aydın Talıbzadə) şeir, hekayə, roman, pyes, esse və sənətşünaslıq yazıları  türk, rus, fars, ingilis dillərindən tərcümə edilərək çap olunub. Qeyd edək ki, məruzənin yazı variantında tərcüməçilərin adı mötərizə içərisində verilib.

Tərcüməçi-yazar Günel Natiqin “Ədəbi talelər” rubrikasında Çarlz Dikkens, Anatol Frans, Luici Pirandello, Lev Tolstoy, Gi de Mopassan, Andrey Platonov, Ernest Heminquey, Toni Morrison, Qoqol, Mixail Bulqakov və Jan Pol Sartr kimi dünya klassikləri barədə publisistik yazı və esseləri məruzə dövründə “Azərbaycan” jurnalında çap olunan dəyərli materiallar sırasındadır.

Gənclik jurnalı “Ulduz”...

“Ulduz” jurnalı 2014-2021-ci illərdəki saylarında Mixail Şoloxovun “Ailəli adam” hekayəsi (Hicran Hüseynova), Con Steynbekin “Asayiş keşikçisi” hekayəsi  (Əli Şirinov), Mixail Saltıkov-Şedrinin “Vicdanın itkin düşməyi” hekayəsi  və böyüklər üçün nağılları (Araz Gündüz), Ernest Heminqueyin “Körpüdəki qoca”, “Bir günün nigarançılığı” hekayələri (Təvəkkül Zeynallı), Maksim Qorkinin “Ana” hekayəsi (Hicran Hüseynova), Mar Bayciyevin  “Təbəssüm”, “Mənim çörəyim”  və “Dost axtarırıam” hekayələri (Məlahət Qənbərova), Slovakiya şairlərinin şeirləri (Səyavuş Məmmədzadə), Herman Hessenin “Kitab adam” essesi (Rüfət Əhmədzadə), Puşkinin “Mən sizi sevirdim” şeiri (Eyvaz Borçalı), Mixail Lermontovun şeirləri (Nəsir Əhmədov), Konstantin Simonovun “Gözlə məni” şeiri (Xəlil Rza Ulutürk), Mark Tvenin “San-Fransiskoda müxbirlərə yazılmış şikayət” hekayəsi (Aqşin Mustafayev), Andrey Şerbak-Jukovun şeirləri (Knyaz Qoçaq), Rey Bredberinin “Məhəbbət hekayəsi” (Təhminə), Aleksandr Vatın şeirləri (Rəfail Tağızadə), Haruki Murakaminin “Tərcümə edilmək və tərcümə olunan yazara çevrilmək” essesi, Mariya Okuneva, Dalmira İbragim, Muhamedcan Raşid, Əhməd Emin Atasoy, Altay Burağan, Nəsrin Erbil, Demet Çizmeli, Esad Bayram, Baki Ayhan, Onur Bəhramoğlu, Şərəf Bilsəl, Məmmədəli Mahmudov, Sanjar Yamşev, Kunlar Çertlikol, Mehmet Ömer Kazancı, Arif Ali Albayrak, Şövkət Öznur, Tatyana Baymunduzova, Zeynep Hüseyn, Agim Rifat Yeşeren,  Erdoğan Saracaoğlu, Mətin Turan, Natalya Axpaşeva,  Tozan Alkan və Ayderbek Sarmanbetovun şeir, hekayə, esse və məqalələri, Qoşa Qvasalianinin “Şeyxin şahini” hekayəsi (Cambul Məmmədli), Rey Bredberinin “Dünyanın sonudur” hekayəsi (Zeynəb Əliqızı), Xulio Kortasarın “Nəfəsli alətlər orkestri” hekayəsi (Kifayət Haqverdiyeva), Aleksandr Blokun şeirləri (Əlizadə Nuri) Yuliya Kristevanın “Gənc yazıçılar üçün nəzəriyyə dərsi” essesi , Edqar Po “Xanım Liqeya” və Ömər Seyfəddinin  “Çirkinliyin sirri” hekayələri (Məti Osmanoğlu), Hötenin şeirləri (Qardaşxan), Yonas Bilyunasın “Səadət nuru” hekayəsi (Mahir Həmzəyev), Orxan Kamalın “İki lirə yarımlıq” hekayəsi,  Yalçın Tosunun “Damdakı” hekayəsi (Zəka Vilayətoğlu), Peter Rozeggerin “Ata sözü naminə” hekayəsi (Talehə Əliyeva), Kreyq Kansidin “Rumi və Emerson-Qərb dünyası ilə islam dünyası arasında körpü” məqaləsi (Elman Vüqarlı), Saodat Muhammədovanın  “Azərbaycan poeziyasının özəllikləri” məqaləsi (Arifə Arifqızı), Oskar Uayldın aforizmləri (Pəri Mirzəliyeva),  Oğuz Atayın”Təhlükəli oyunlar” hekayəsi (Ziyad Quluzadə), Sergey Zolotovun şeirləri (Səyavuş Məmmədzadə), Mixail Nüaymənin şeirləri (Mahir Həmidov), Afanasi Fetin şeirləri (Həyat Şəmi), Çeslav Miloş, Radomir Andriç, Mihay Eminesku, Tomas Tranströmer və Nikolay Spetarunun şeirləri  (Səlim Babullaoğlu), Tatyana Uvarovanın şeirləri (İbrahim İlyaslı), Livelin Voqan Linin “Aşiq və Məşuq”, Rene Genonun “Quşların dili” və Lev Priqovun “Postmodernistlər: Stalin əmr verdi!” məqalələri (Elmar Vüqarlı) , Bob Marley və Stefan Frunun aforizm və fikirləri (Pəri Mirəliyeva),  Mario Varqas Lyosanın “Kiçik qardaş” hekayəsi (Əyyub Qiyas), Dmitri Mizqulinin şeirləri (Səyavuş Məmmədzadə), Camal Karabülbülün şeirləri,  Semih İpəyin “Şəki paxlavası” (Həyat Şəmi), Edqar Allan Ponun “Oğurlanmış məktub” hekayəsi (Ayişə Nəbi), Pablo Pikasso, Pol Sezan və Salvador Dali barədə yazılar (Pəri Mirzəliyeva), Yuri Şerbakovun şeirləri (Səyavuş Məmmədzadə), Hüsaməddin Olğunun şeirləri (Aida Aysa), Hüseyin Məhərrəm Aratın şeirləri (Kəmalə Umudova), Cəmil Kavukçunun “Tut” hekayəsi (Cavid Zeynallı), Mar Bayciyevin  “Oğru” və “Səhv” hekayələri (Nəsibə Əbilova), Sergey Yeseninin şeirləri (Əlizadə Nuri), Frans Petrarka ilə bağlı yazı (Səxavət Sahil), İzabel Alyendenin yazısı (Məmməd Məmmədli), İhsan Abdül Qüddusün “Dilənçilərin etirazı” hekayəsi (Mahir Həmidov),Tomas Tranströmerin şeirləri (Cavanşir Yusifli ), Kouiks Xristosun şeirləri (Fərid Hüseyn), Frans Kafkanın “Hibrid” yazısı (Taleh Eminoğlu), Ayqiz Baymuxametova və Valentina Yerofeyevanın mətnləri (Knyaz Vüsal, Aygün Yaşar), Füruğ Fərruxzadın şeirləri (Məhəmməd Nuri), Geri Snayderin şeirləri (Ramiz Abbaslı), Mariana Həmzəqızının  “Sənsiz olmaz” yazısı (Arifə Arifqızı), Fikrət Çeli və Sabit Mədliyevin şeirləri (Əyyub Qiyas), Ernest Jozef Simonsun “Tolstoyun əsərlərinə giriş” məqaləsi (Müşfiq Şükürlü), Həsən Özqılıncın hekayələri (Oqtay Hacımusalı), Marina Svetayevanın “Dəfnə çələngi” şeiri və Yevgeni Zamyatinin “Şir” heakəysi (Xatirə Nurgül), Quri Otobaianın şeirləri (Rafiq Hümmət), Haynrix Böllün “Mənim bahalı ayağım” yazısı (Taleh Eminoğlu), Pol Osterin  “İnsan həmişə özünü təəccübləndirməyə çalışır” yazısı (Mənsur Matt), Yuliya Aleyçenkonun şeirləri (Nilufər Şıxlı), Fermin Maksansın “Bütün sənətlər musiqi olmağa can atır” yazısı (Cavanşir Yusifli), Ko Ununun şeirləri və barəsində yazı (Samirə Məmmədli), Məhəmməd ibn Seyfi Rahbinin şeirləri (İmamverdi Həmidov, Mahir Həmidov), Qustavo Adolfo Bekkerin “Ay işığı” (Məmməd Məmmədli), Rza Bərahəninin şeirləri (Pərvanə Məmmədli), Ernest Heminqueyin “Yazıçı işi” yazısı (Ağadddin Babayev), Nuran Dündar Şeyxoğlunun şeirləri (Uğur Olqar), Haynrix Haynenin şeirləri (Yusif Savalan), Razil Vəliyevin şeirləri (Həyat Şəmi), Lui Ferdinand Selinin  “O zaman ölməyə haqqın çatır” başlıqlı müsahibəsi və Konstantin Viskontinin  müsahibəsi (Samirə Əşrəf), Kazuo İşiquronun “Qərib və bəzən də hüznlü” hekayəsi (Sevinc Quliyeva),  Ötkür Rəhmətin şeirləri (Dayandur Sevgin), Məhəmməd Şirinzadə, Şatır Abbas Səbuhi və başqa müasir fars şairlərinin şeirləri (Məhəmməd Nuri), Dilqəm Madakın şeirləri (Aytac Quliyeva), Mustay Kərim və Gülnaz Kutuyevanın şeirləri (Baloğlan Cəlil), Çingiz Aytmatovun şeirləri (Mehman Həsən), Mahmud Foxurinin şeirləri (Mahir Həmid), Migel Ernandesin şeirləri (Səxavət Sahil), Qönçə Özmənin şeirləri (Günel Şamilqızı), Nikolay Luginovun  “Əfsanə” hekayəsi, Remi Meir, Andrey Vasilevski, Dilşad Zülfüqarova və Xasiyyət Rüstəmovanın şeirləri (Afaq Şıxlı), Gi de Mopassannın “Madmauzel Koko” və Raif Henri Barbaourun “Ölüm yatağında etiraf” hekayələri, eləcə  də Paulo Koelyonun “İbrətamiz hekayələr”i (Sevil Gültən),  İmdat Avşarın hekayəsi və Özcan Ünlünün şeirləri (Təranə Vahid), Canər Gökçəkoğlunun şeirləri (Furqan), Rey Bredberi “Dadli Stounun təəccüblü ölümü” (Dinar Həmidova), Ömər Seyfəddinin “Kürəkçi” hekayəsi (İbrahim İlyaslı),  Ömər Küçükməhməddoğlunun hekayəsi (Eyvaz Zeynalov), Sedar Dəlioğlunun şeirləri (Humay Yılmaz), Linda Maria Barosun şeirləri (Cavanşir Yusifli), Yelena Bezrukovanın şeirləri (Səyavuş Məmmədzadə, Məmməd Oruc və Knyaz Qoçaq), Todur Zanetin şeirləri (Ramiz Əsgər), Xuan Rulfonun hekayəsi (Məmməd Məmmədli), Lukresiya Barledeanunun mətni və Vasili Belovun “Atlar” hekayəsi (Elçin Hüseynbəyli), Dilək Yüksəlin “Pompeyi sevərkən” hekayəsi (Aslan Quliyev), Helen Bannermanın hekayəsi (Zəhra Namaz), Yucin Onilin hekayəsi (İlham Abbasov) və Martin Prebudilanın mətnləri (Lalə Əliyeva) dərc edilib. Əsərlər türk, ingilis, alman, rus, ispan, ərəb, Litva və fars dillərindən çevrilib ki,ümumi mətn kütləsinin arasında adıçəkilən orijinal dillərdən tərcümələr diqqət çəkir. Yenə də qeyd edək ki, məruzənin yazı variantında tərcüməçilərin adı mötərizə içərisində verilib.

Bu illər ərzində dərgidə tanınmış ədəbiyyatşünas alim İlham Abbasovun təqdimatında hazırlanan “Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatları” rubrikasında  Knut Hamsun, Anatol Frans, Con Qolsuorsi, Romen Rollan, Siqrid Unset, Vladislav Reymont, Marten dü Qar, Verner fon Heydenstam, Xasinto Benavente, Uilyam Batler Yeyts, Bernard Şou, Anri Berqson, İvan Bunin, Tomas Mann, Karl Gellerup, Luici Pirandelllo, Karl Şpitteler və Qratsiya Deleddanın barəsində yazılar, adıçəkilən müəlliflərin əsərlərindən, fikirlərindən tərcümə olunmuş parçalar təqdim edilib.

Eyni zamanda tanınmış alim və yazar, publisist, fikir adamı Cəlal Bəydilinin (Məmmədov) təqdimatında “Qısa fikirlər xəzinəsi” rubrikasında isə Stanislav Yeje Lets, Jül Renar, Cəmil Meriç, Klod Levi-Stros, Artur Şopenhauer, Nikolay Berdyayev. Martin Haydegger, Vasili Nalimov, Yuri Lotman, Benjamin Franklin, Ralf Emerson, Avraam Linkoln, Mark Tven, Bernard Şou, Rünoske Akutaqava, Albert Eynşteyn, Xorxe Anhel Livraqa, Yulian Tuvim, Arif Nihat Asya, Karlos Kastaneda, Fyodor Dostoyevski, Seyyid Hüseyn Nasr, Lev Tolstoy, Anton Çexov, Qabriel Lanv və Umberto Ekonun fikirləri, onların barəsində təqdimat yazıları da yer alıb.
Xüsusi diqqət çəkən bir məqam da  yazıçı, tərcüməçi və ədəbiyyatşünas Məti Osmanoğlunun təqdimatında ardıcıl dərc edilən  “Gənc yazarlar üçün nəzəriyyə dərsi” rubrikasıdır ki, bu rubrikada da  Boris Tomaşevski, Yuliya Kristeva,  Yohan Hoyzinqa, Alfred Adler və b. müəlliflərin esse və məqalələri dərc edilib.
Bu müddət ərzində “Ulduz”un saylarında tanınmış yazıçı, şair, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi İlqar Fəhminin tərcüməsində Akutaqava Runoskenin (“Meşədə”), Vladimir Nabokovun hekayələri dərc olunub, həmçinin Laroşfukonun və  Jan de Labruyerin aforizmləri, düşüncələri əsasında variasiyaları işıq üzü görüb ki, bunlar da diqqətçəkən materiallardır.

Qədim və cavan  “Qobustan” sənət toplusu...

Məruzənin əhatə etdiyi dövrdə “Qobustan” sənət toplusunda tanınmış yazıçı-publisist, dramaturq, “Qobustan” sənət toplusunun keçmiş baş redaktoru Vaqif Əlixanlının tərcüməsində Roje Qarodinin “İslamın aynası” kitabından səhifələr, İmam Qəzzalidən seçmələr, Eyen İoneskonun “Dərs” pyesi, Mo Yanın “Çaxırıstan” hekayəsi, Lev Qumilyovdan seçmələr, Alber Kamünün “Ağıl kəsməyən” pyesi və “Sizif haqqında əsatir” essesi, Fridrix Nitsşenin “Zərdüşt belə söyləmiş” əsərindən hissələr, Vasili Bıkovun “Müharibə nə tez yaddan çıxdı?” adlı son müsahibəsi, “Daonun yiyəsi Lao” başlığı ilə seçmələr,  Əziz Nesinin “Ürəkdən ürəyə yol var” əsəri, “İslam vurğunu Yeva de Vitrau-Myeroviç” yazısı, Camal Aydının “İslamın gülər üzünü görən xanım” məqaləsi, Tennesi Uilyamsın “Odda boğulub ölən Simurğ”, “Tarakan dərmanı və yaxud Çexovun kölgəsi” birpərdəli pyesləri, Mişe Səlimoviçin “Dərviş və ölüm” romanı əsasında pyes (iki dəfəyə çap olunub), Yavuz Akpınarın “Nuru Paşanın bildirişi” əsərləri dərc edilib. Həmçinin Nazim Hikmətin həbsxanadan Orxan Kamala yazdığı məkubları (Nizami Zöhrabi), Fernando Arrabalın “Həftəsonu” pyesi (Həmzəli İlyas), Stiven Kinqin “Yazı sənəti” essesi (Kazım Səlimov), Yegeni Yevtuşenkodan bədii mətnləri və Fransuaza Saqanın “Huşunu itirmiş at” pyesi  (Ağaddin Babayev). İmdat Avşarın “Ernest Heminqueyin və Pyer Lotinin İstanbulu” yazısı” və başqa tərcümə materialları dərc edilib.

Əsasən rus və türk dillərindən tərcümə edilən mətnlərin seçimi müqayisədə xeyli özünəməxsusdur.

Hər həftə gözlədiyimiz “Ədəbiyyat qəzeti”...

“Ədəbiyyat qəzeti” 2014-cü ilin II yarısında  Doris Lessinq, Denis Kuper, Uolter Benjamin, Boris Akunin, Sergey Yesenin, Söhrab Sipehri, Çingiz Aytmatov, Covanni Verqa, Haruki Murakami, Pyer Bualo və Tom Narsejak , Antonella  Amendola, Pol Valeri,Vladimir Vısotski, İppolit Ten, Anna Axmatova, Alber Kamü, Alekdandr Blok, Petro Qoretski, Herman Hesse, Ziya Göyalp,  Stefan  Svayq, Ernst Yandl, Tomas Sternz Eliot və Jiqmond Morits kimi dünyanın bir çox şair, yazıçı, sənətşünas, filosof və esseistlərinin əsərlərini Elcan Salmanqızı, Ağaddin Babayev, Qoca Xalid, Məsiağa Məhəmmədi, Mehman Həsən, Cəmşid Cəmşidov, Məti Osmanoğlu, Günel Eyvazlı, Əlizadə Nuri, Nilufər Məmmədzadə, Ülviyyə Kərəmqızı, Zakir Abbas və Rəna Cahangirli kimi tərcüməçilərin təqdimatında- ingilis, türk, alman, rus, italyan,  fars və macar dillərindən çevrisində təqdim edib.

2015-ci ildə “Ədəbiyyat qəzeti”  Herman Hesse, Salvatore Kvazimodo, Şəhruz Rəşid, Zair Asım, Vasili Kazantsev, Vadim Muratxanov, Frans Kafka, Aleksandr Soljenitsın, Rene Genon, Yalçın Tosun, Jan Pol Sartr, İvan Bunin, Taksiki Sivasankara Pillai, Lüdviq Van Bethoven, Yuhan Borgen, Məzahir Şəhamət, Nikolay Rubtsov, Dino Butsatti,  Elen Beatris Potter, Salvador  Dali, Umberto Eko, Çingiz Aytmatov, Luici Kapuana, Oljas Suleymenov, Federiko Qarsia Lorka, Yuri Kuznetsov, Sven Nurdkvist, Zülfü Livaneli, Deziderius Erazmus, Çingiz Aytmatov, Virciniya Vulf, Fyodor  Tütçev, O.Henri, Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu, Nazim Hikmət, Oldos Haksli, Mixail Nüaymə, Siyavuş Kəsrayi,  Espen  Hovardsholm, Şarl Bodler, Nəcib Fazil Qısakürək, Sem Makbratni, Orxan Kamal, Taras Şevçenko, Tomas Mann, Boris Pasternak, Jozefina Pasternak, Yılmaz Erdoğan, Selma Lagerlöf,  Visento Blasko İbanes, Con Kristofer, Rolan Bart, İvan Melej, Frensis Bekon, Fabian Dobles,  Sunay Akın, Çezare Paveze, Milenko Yerqoviç, Viktor Hüqon, Jorj Sand ,Viktor Hüqo, Peter Handke, Orxan Pamuk, Reh Qad, Cek London, Ğadət Səmmən, Afanasi Fet, İtalo Kalvino, Ueda Akinari,

Qalaktion Tabidze, Daq Sulstad, Qabriel Qarsia Markes,  Filippo Marinetti, Volter,

Hilbert Çesterton, Uilyam Batler Yeyts, Devid Herbert Lorens, Yuri Trifonov, Artur Lundkvist, Sabit Dosanov,  Rayner Maria Rilke, Alber Kamü, Leon Felipe Kamino, Qabriel Selayya,

Rotterdamlı Deziderius Erazmus, Vasili Qolovaçev, Mirzə Kazım bəy, Haynrix Hayne, Kakinomoto Xitomaro,  Orxan Kamal, Con Apdayk, Valter Briqqs, Con Qolsuorsi, Fridrix Dürrenmatt, Haynrix Böll, Zeynalabdin Makas, Arəş Sai, Bulud Muradi,  Edqar Po, Jan Rişar Blok, Şərifə, Anatoli Peredreyev, Geri Snayder, Haluk Oral, Coys Kerol Outs, Svetlana Aleksiyeviç, Sergey Yesenin, Canni Rodari, Sait Faiq Əbasıyanıq, Çulpan Zarif, Məhəmməd Zefzaf, Yamabe Akaxito, Milena Yesenskaya,  Müriel Spark, Uilyam Qoldinq,Stefan Svayq, Lev Tolstoy, Əziz Nesin, Yusuf Atılqan, Ataol Bəhramoğlu, Yevgeni Yevtuşenko, Ziqmund Freyd, Əsməray, Baltasar Qrasian, Orest Pinto, Yevgeni Meşeryakov, Samuel Bekket, Viktor Şklovski, Ümit Yaşar Oğuzcan kimi dünyanın fərqli miyqaslı müəlliflərininin - şair, yazıçı, esseist, filosof, sənətşünas, ədəbiyyat  nəzəriyyəçisinin əsərlərini-hekayə və novella, müsahibə və esse, şeir və poema, xatirə, memuar və ədəbiyyatşünaslıq yazılarını Zakir  Abbas,  Cəmşid  Cəmşidov, Məsiağa Məhəmmədi, Oqtay Hacımusalı, Qoca Xalid, Cəlal Məmmədov, Zəka Vilayətoğlu, Şükür Şənol, Günel Eyvazlı, Xanım Zairova, Sevinc Nuruqızı, Mehman Həsən, Akif Əhmədgil, Suğra İbrahimqızı, Aynurə Paşayeva, Dilsuz, Mahir Həmid, Cavidə Məmmədova, Fərid Hüseyn, Ayişə Nəbi, Mirmehdi Ağaoğlu, Abbas Abdulla, Zahid Sarıtorpaq, Müqəddəs Şahbazov, Kənan Hacı, Əsgər Zeynalov, Fazil Güney, Xanım Aydın, Həmzəli İlyas, Azər Abdulla, Elxan Zal, Ağaddin Babayev, İsmayıl Umudlu, Təranə Turan Rəhimli, Ramiz Abbaslı, Qardaşxan Əzizxanlı, İlham Qəhrəman, Cavid Zeynallı,Telman Vəlixanlı, Əyyub Qiyas və Məti Osmanoğlu kimi ədbilərimizin əsasən rus və türk, amma eyni zamanda ingilis, alman, italyan,fransız,  ispan, ərəb, fars və macar dillərindən çevrisində təqdim edib.

2016-ci ildə “Ədəbiyyat qəzeti” Konstantinos Kavafis, Fazil Hüsnü Dağlarca, Anatoli Ryasov, Kasımxan Beqmanov, Kazıbek Şaxanov, Sülli Prüdom, Yavuz Bülənd Bakilər, Teodor Momzen, Radomir Andriç, Ərzurumlu Əmrah, Gi de Mopassan,  Börnsterne Börnson, Frederik Mistral, Pir Sultan Abdal, Çingiz Aytmatov, Xose Eçerqaray, Qaracaoğlan, Con Boynton Pristli, İvan Bunin, Haynrix Senkeviç, Yunus Əmrə, Ernest Heminquey, Antoni Libera, Cozue Karduççi, Hasan Bülənt Kahraman, Henri Miller, Mişel Monten, Cozef Redyard Kiplinq, Migel Vitaqliano, Corc Oruell,  Deyl Karnegi, Elfrida Yelinek, Doktor Bess Harris, Odisseas Elitis, Haynrix Böll, Selma Lagerlöf, Nikolay Yelin, Vladimir Kaşayev, Blas de Otero, Mişel Uelbek, Paul Heyse,

Nəcib Məhfuz, Filippo Marinetti, Suntszı, Moris Materlink, Marina Svetayeva,  Herhard Hofman, Andrey Tarkovski, Anna Axmatova, Robindranat Taqor, Stanislavski, Cek London, Romen Rollan, İnqmar Berqman, Xulio Kortasar, Sesar Valyexo, İtalo Kalvino, Karl Heydenştam, Moris Blanşo, Antonio Tabukki, Karl Gellerup, Mark Tven, Ximenes, Edit Luiza Situell, Stiven Spender,  Haynrix Pontopidan, Oldos Haksli, Karl Şpitteler, Lesya Mudrak, Paulo Koelyo, Dorris Lessinq, Gilbert Kit Çesterton, Knut Hamsun, Anri Barbüs, Füruğ Fərruxzad,  İlhan Berk, Fransua Moriak, Samuel Bekket, Tomas Sternz. Eliot, Anatol Frans, Henri Devid Toro, Herman Hesse, Xasinto Benavente-İ-Martines,Bertold Brext, Şervud Anderson, Herman Melvill, Sergey Yesenin, Yukio Mişima, Qrem Qrin, Uilyam Batler Yeyts, Vladislav Reymont, Ambroz Birs,  Oleq Amiqin Sidorov, Jorj Simenon, Keyt Şopen, Ralf Ualdo Emerson, Bernard Şou, Somerset Moem, Henri Miller, Lui Araqon, Haruki Murakami, Karel Çapek, Con Steynbek, Vasili Qoloçaev, Yerışev, Sprints, Qrasiya Deleda, Siqrid Unset, Xorxe Luis Borxes, Tomas Mann, Nikolay Rubtsov, Nazim Hikmət,  Milan Kundera, Sinkler Luis, Aleksandr Soljenitsın, Gertruda Aterton, Erik Aksel Karlfeldt, Yılmaz Güney, Con Qolsuorsi, Ceyms Coys, Mixail Baxtin, Viktor Hüqo, Elif Şafaq, Mixail Sinelnikov, Kristin Xanna, Luidci Pirandello, Valter Skott, Sunay Akın, Bədri Rəhmi Eyuboğlu, Lüdmila Jukova, Güzel Yaxina, Roje Marten dü Qar, Canan Tan, Serqo Tsutsumiya, Məhəmməd İqbal,  Aleksandr Qritsenko, Mixail Solovyov, Əhməd Səlcuq İlkan və Ejen İonesko kimi kimi müxtəlif xalqların müəlliflərinin - şair, yazıçı, esseist, filosof, sənətşünas, kinorejissor, dramaturq və ədəbiyyat  nəzəriyyəçisinin əsərlərini-hekayə və novella, müsahibə və esse, şeir və poema, xatirə, memuar və ədəbiyyatşünaslıq yazılarını Xalq yazıçısı Elçin, Vilayət Hacıyev, Məmməd  İsmayıl, Günel Eyvazlı, Dilsuz, Ə.Abbasov, Elxan Zal, Əyyub Qiyas, Səlim Babullaoğlu, Şamil Zaman, Nərgiz Cabbarlı,  Ağaddin Babayev, Əlisahib Əroğul, Nərmin Cahangirova, Pəri Mirəliyeva, Camal Yusifzadə, Güllü Yoloğlu,  Zakir Abbas, Mişel Uelbek, Xatirə Nurgül, Samirə Əşrəf, Şahin Xəlilli, Varis, Könül Həsənqulu, Cəmşid Cəmşidov,  Məhəmməd Nuri, Ayişə Nəbi, Zahid Sarıtorpaq, Əlizadə Nuri, Kənan Hacı, Məti Osmanoğlu, Nərmin Cahangirova, İlham Qəhrəman və Mirmehdi Ağaoğlu kimi fərqli ədbilərimizin əsasən rus və türk, amma eyni zamanda ingilis, alman, italyan, fars və fransız dillərindən çevrisində təqdim edib.

2017-ci il ərzində “Ədəbiyyat qəzeti” Nadejda Mandelştam,  Can Yücəl, Perl Bak, Mariko Sumikura, Orxan Vəli, Vladimir Vıstoski, Sunay Akın, Əhməd Həmdi Tanpınar, Xanya Yanaqixara, Qabriela Mistral, Hakan Bıçakcı, Zəki Müren, Arif Nihat Asya, Herman Hesse, Ceyms Coys, Andre Jid, Bernar Verber, Cahid Küləbi, İmdat Avşar, Tomas Eliot, Atilla İlhan, Gülsen Kılıçaslan, Artur Rembo, Məhmət Əroğlu, Behcet Kamal Çağlar, Nelli Zaks, Necati Cumali, Uilyam Folkner, Şandor Petefi, Ettore Rossi,  Rüfət Araz, Erix Mariya Remark, Cahid Sıtkı Tarancı, Per Legervist, Orxan Şaiq Gökyay, Yevgeni Yevtuşenko, Şarl Bodler, Əsəd Selişıq, Pəyami Səfa, Arkadi Averçenko, İppolit Sokolov, Fransua Moriak,  İlze Ayxinqer, Behcət Aysan, Bob Dilan, Orest Pinto,  Karina Sarsenova, Semih Gümüş, Ömər Zülfü Livaneli,  Dostoyevski, Afşar Timuçin, Çeslav Miloş, Ernest Heminquey, Kamal Varol, Nərmin Cahangirova, Osip Mandelştam, Robert Şnakenberq, Alber Kamü, İbrahim Tənəkəçi, Marina Svetayeva, Özdəmir İncə, Laksness Halldor,  Nadejda Teffi, Özdəmir Asəf, Ximenes, Yavuz Sultan Səlim, Bayron, Sigbörn Obstfeller, Şebnem İşıqgözəl, Gültən Akın,  Pavel Zaqrebalnı, Yılmaz Odabaşı, Boris Pasternak,Turqut Uyar, Xose Orteqa-i-Qasset, Onore dö Balzak, Deyl Karnegi, Camal Sürəya, Sesilya Ahern, Yaroslav Qaşek, İosif Brodski, Ağgün Ağova, Fermin Maksans, Arəş Əhmədli, Aleksandr Kuprin, İbrahim Gülüstan, Nərmin İldırım, Anna Axmatova, Salvatore Kvazimodo,  Əhməd Arif, Sen Jon-Pers, Aleksey Filimonov, Ruhsati, Edqar Po, Ales Karlyukeviç, Haruki Murakami, Əbdürrəhim Qaraqoç, Velimir Xlebnikov, İvo Andriç, İbrahim Sədri,  Aleksandr Kuprin, Con Steynbek, Nikolay Dabija, Nuri Can,  Kərim Özcan, Frederik Star, Aydın Əfəndi,  Kazuo İşiquro, Oğuzkan Bölükbaşı, Tahir Çelikbağ, Yorqos Seferis, Gürsel Korat, Oldos Haksli, Dmitro Çistyak, Jan Pol Sartr, Lui Bazən,  Cemil Meriç, Tayfun Pirsəlimoğlu, Sənail Ozkan, Yılmaz Ərdoğan, Marqerit Düras, Aydın Hatiboğlu, Mixail Şoloxov, Rolan Bart, Şmuel Aqnon, Ceyhun Atuf  Kansu, Jeton Kelmendi, Məhəmmədhüseyn Şəhriyar,  Nazim Hikmət, Zedi Smit, Hakan Bıçakçı, Conatan Cons və Andrey Rubanov kimi dünya xalqlarının bir çox bilinən və müxtəlif çaplı ədiblərinin- şair, yazıçı, esseist, filosof, dramaturq və sənətşünaslarının xüsusən irihəcmli olmayan və çox fərqli janrlardakı əsərləri- hekayə və novella, müsahibə və esse, şeir və poema, xatirə, memuar və ədəbiyyatşünaslıq yazıları Vilayət Hacıyev, Məmməd İsmayıl, Vilayət Quliyev, Xatirə Sadıqova, Dilsuz, Əyyub Qiyas, Qoca Xalid, Mirmehdi Ağaoğlu, Ülvi Babasoy, Nərmin Cahangirova, Xatirə Nurgül, Eyvaz Zeynalov, Zahid Sarıtorpaq, Ağasəfa, Cəmşid Cəmşidov, Ağaddin Babayev, Salam Sarvan, Eşqanə Babayeva, Xuraman Hüseynzadə, Xanım Aydın, Nurafiz, Kənan Hacı, Cavanşir Yusifli, Məti Osmanoğlu, Şükür Şənol, Gülafət Davudova, Səlim Babullaoğlu, Günel Eyvazlı, İlham Qəhrəman, Cahanxanım Seyidzadə, Nəriman Qasımoğlu, Kamran Nəzirli, Ziyad Quluzadə, Samirə Əşrəf, Taleh Eminoğlu, Afaq Şıxlı, Səbuhi Şahmursoy, Məcid Əsri, Günay Rzalı və Ümid Nəccari kimi tərcüməçilərimizin yenə də əsasən rus və türk, amma eyni zamanda ingilis, alman, italyan, fransız,  ispan, ərəb, fars və macar dillərindən çevrisində təqdim edib.

2018-ci ildə “Ədəbiyyat qəzeti”  Bəxtiyar Aslan, Sergey Yesenin, Migel Anhel Asturias, Yasunari Kavabata, Fermin Maksans, Samuel Bekket, İvan Qoll, Anton Çexov, Aleksandr Soljenitsın, Con Mann, Yuri Mosenkis, Elister Suk, Robert Şnakenberq, Mişel Uelbek, Səadəddin Yıldız, Höte, Pablo Neruda, Eliot, Haynrix Böll, Pavel Zaqrebalnı, Qriqori Vieru, Fernando Pessoa, Şarl Bodler, Con Riçardson, Cəlaləddin Rumi, Patrik Uayt, Conatan Cons, Eyvind Yunson, Artur Zifeld-Simumyaqi, Lev Kvitko, İqor Dolqopolov, Georgi Kekelidze, Allen Ginzberq, Eucenio Montale, Vintsas Kreve, Vladimir Nabokov, Edqar Po, Sol Bellou, Baxıtjan Kanapyanov, Visente Aleysandre, Svetlana Aleksiyeviç, Nizar Qəbbani, Aleks Dançev, Ketrin Mansfield, İsaak Başevis Zinger, Andre Giyo, Odiseas Elitis, Edmund Spenser, Çeslav Miloş, Ezra Paund, Şarl Bodler, İv Bonfua, Anton Çexov, Tecelli Sercan Sırma,  Muhsin Kadıoğlu, Moris Meterlink, Adonis, Rilke, Markes, Vladimir Sokolov, Ucal Haqverdiyev, Uilyam Qoldinq, Pablo Neruda, Luici Pirandello, Yaroslav Seyfert, Siracəddin Seyyid, Fernando Pessoa, İsmihan Yorğançı, Andre Morua, Özkür Rəhmət, Klod Simon, İon Deakonesku, Əhməd Şamlu, Həsən Hüseyn Qorxmazgil, Vole Şoyinka, Şəms Ləngərudi, Atilla Balaj, Frensis Şpoldinq, Heydər Bayat, Covannino Quaresku, İosif Brodski, Nəcib Məhfuz, İvan Bunin, Məhəmmədqul Həzrətqulov, Valentin Qaft, Stefan Svayq, Fəranək Fərid İpək, Əhmədrza Əhmədi, Henri Fildinq, Kamilo Xose Sela, Oktavio Pas, Bela Keburia, Rəsul Yunan, Alper Canıgöz və Valentin Rasputin kimi dünya xalqlarının bir çox bilinən ədiblərinin  şeir, hekayə, esse, məqalə və başqa bədii yazılarını Elçin, Sabir Rüstəmxanlı, Məmməd İsmayıl, Təranə Vahid, Səyavuş Məmmədzadə, Əyyub Qiyas, Sayman Aruz, Cavanşir Yusifli, Məti Osmanoğlu, Kamran Nəzirli, Günay Rzalı, Həmid Piriyev, Zahid Sarıtorpaq, Gülafət Davudova, Qəşəm İsabəyli, Xeyrulla Xəyal, Nərmin Cahangirova, Neli Məmmədova, Mahir Həmzəyev, Nadir Qocabəyli, Ümid Nəccari, Sevil Gültən, Xanəhməd Novruzov, Təvəkgül Boysunar, Telman Nəzərli, Ağaddin Babayev, Bəsirə Əzizəli, Qoca Xalid, Səlim Babullaoğlu, Samirə Əşrəf, Dövranbəy Tacəliyev, Günel, Şəhla QasImova, Şahməmməd Dağlaroğlu, Dilsuz, Dayandur Sevgin, Kənan Hacı, Esmira Fuad,  İlqar Əlfi, Şahista Kamranlı, İmir Məmmədli, Nəzrin Mustafayeva kimi tərcüməçilərimizin yenə də əsasən rus və türk, amma eyni zamanda ingilis, gürcü, franslz, fars və macar dillərindən çevrisində təqdim edib.

2020-ci ildə “Ədəbiyyat qəzeti”ndə  Georgi Konstantinov, Abdulkadir İnaltəkin, Nadejda Raina, Nassira Nezzar, Marina Svetayeva, Daniil Xarms, Xulio Kortasar, Qöncə Özmən, Risotto Kanuko, Nikolay İvanov, Sergey Qlovyuk, İrina Kovalyova, Valeri Latınin, Anatoli Yexalov, Viktor Kiryuşin, Yuri Kozlov, Svetlana Makarova, Aleksey Vitakov, Aleksandr Trapeznikov, Yorqos Seferis, Kooseul Kim, Donq Coi, Vladimir Soroçkin, Safo, Erhan Gənc, Alvare de Kompuş, Mişel Bütor, Anton Çexov, Natalya Qonçarova, Bertold Brext, İosif Brodski, Kimberli Reynolds, Lourens Blok, Seyid Hüseyn Nasr, Pyer Emanuel, Röne Şar, Jak Prever,

Anri Mişö, Pyer Koran, Jan-Piyer Lömer, Artur Şopenhauer, İmdat Avşar, Rafael Alberti, Korney Çukovski, Svetlana Boym, Qoşqar Nərqabil, Gajca Nurvəs, Linda Maria Baros,
İlza Helbih, Antonio Fian, Rəhmət Babacan, Sergey Yesenin, Jorj Polti, Mahmud Dərviş, Abay,
Abdulrauf Fitrət, Çeslav Miloş, İsabel Korqo Kole, Peter Poulsen, Nikolay Qumilyov, Gülsüm Cengiz, Laura Qaravaglia, Xasiyyət Rüstəm, Nikolae Spetaru, Bojidar Proroçiç, Rutger Kopland,
Joze Saramaqo, Aleksandr Korotko, Boris Finkelşteyn,  Uliyam Batler Yeyts, Aleksandr Səlimov, Boris Maruna, Dritero Aqoli, Ana Blandiana, Çezare Paveze, Mario Benedetti, Yannis Ritsos, Ömer Küçükməhmədtoğlu, Xose Emilio Paçeko, Eliot, Adonis, İnqibörq Haraldsdöttir, Zbiqnev Herbert, Raymon Karver, Nima Yuşic, Ceyms Rayt, Rocer Robinson, Vergili, Derek Uolkott, Aqneşka Koşinska, Volfanq Borxert, Tsun Yuan və Yevgeni Reynin bədii mətnləri çap olunub. Tərcümələri əsasən rus və türk dillərindən Həmid Piriyev, İslam Sadıq, İbrahim İlyaslı, Şükür Şənol, Adil Cəmil, Məmməd İsmayıl, Nurhafiz, Cavanşir Yusifli, Zakir Abbas, Afaq Şıxlı, Şahin Xəlilli, Məsiağa Məhəmmədi, Təhminə Bədəlova, Cəlal Bəydili, Suğra İbrahim, Səfa Vəli, Sevinc Nuruqızı, Fərid Hüseyn, Rəhmət Babacan, Səlim Babullaoğlu, Elxan Zal, Yaşar Qasımbəyli, Suğra İbrahimqızı, Zakir Abbas, Tural Cəfərli, Əjdər Ol, Nəcibə Bağırzadə, Dürdanə İbrahimova, Məqsəd Nur, Qismət və Günel Şamilqızı icra ediblər.

2021-ci ildə “Ədəbiyyat qəzeti”ndə  Jak Prever, Yurkki İhalaynen, Tomi Kontio Kalevi, Nikolae Spetaru, Con Qolsuorsi, Metin İlhan, Metin Cengiz, Salvatore Kvazimodo, Pyedad Bonnet, Robert Valzer, Vislava Şimborska, Məhəmməd İqbal, Əlişir Nəvai, Həcər Fərhadi, Apolliner, Tumas Tsanströmer, Mehmet Can Doğan, Qriqore Kiper, Aydın Əfəndi, Şarl Bodler, Boris Finkelşteyn, Slobodan Vukanoviç, Oskar Uayld, Luiza Qlük, Angela Karter, Adam Zaqayevski, Ceyms Coys, Oktavio Pas, Alfonso Reyes, Xayme Sabines, Amado Nervo, Nizar Qəbbani, Abdulla Oripov, Besik Xaranauli, İvo Andriç, Bəsir Ayvazoğlu, Aldo Palasesski, Spasiani, Tonino Querra, Patrisia Valduqa, Fəxxar Zaman, Riçard Makkeyn, David Diop, Orxan Vəli, Mariya Stepanova, Sol Bellou, Ustan Hü Oden, Şelli, Mihay Eminesku, Yeşim Ağaoğlu, Mişel Uelbek, Federiko Qarsia Lorka, Selimir Raduloviç, Sezai Karakoç, Alen Mabanku, Füruğ Fərruxzad, Marqareta Kurtesku, Xuana de İbarburu, Etqar Keret, Tankarai Kikaku, Tüyö Fukuda, Qleb Qorbovski, Xalina Posvyatovskaya, Ximenes, Xuarros, Məhəmməd İqbal, Vasıl Stus, Umar Turmanauli, Karver, Svetlana Koronenko, Dmitro Kremin, Yelena Dorfiyevskaya, Anna Moliqon, Vano Kruger, Daliya Ravikoviç, Timur Kibirov, Bəxtiyar Aslan, Abdurrazzak Gurnah, Robert Frost, Azalais de Porkayraqas, Konstantin Manassi, Maki Starfild, Qordan Çampar, Didmar fon Ayts, Pyer Paulo Pazolini, Xoca Yəsəvi, Veysəl Çolak, Atilla Balaj, Aslıhan Tüylüoğlu, Dilək Özkan, Safo, Bodler və Frenk Okonnorün fərqli janrlı bədii yazıları

Səlim Babullaoğlu, Kamran Nəzirli, Həmid Piriyev, Tahirə Cəfərova, Cavanşir Yusifli, Elxan Zal, Sona Səlimli, Məsiağa Məhəmmədi, Zakir Abbas, Şamil Zaman, Məqsəd Nur, Fuad Cəfərli, Tural Cəfərli, Nargis, Günel Məmmədli, Rəhmət Babacan, Rəbiqə Nazimqızı, Aygün Ələkbərova, Mərcan Sofiyeva, Jalə İsmayıl, Günel Musa, Ümid Nəccari, Məmməd İsmayıl, İmir Məmmədli və Oqtay Hacımusalının tərcüməsində dərc edilib.
 

Göründüyü kimi “Ədəbiyyat qəzeti” xalqlar və müəllifləri əhatə dairəsinə görə də, mətnlərin həcminə və maraqlılığına, çağdaş ədəbi mətnlərin tərcüməsinə daha çox yer ayırdığına görə də AYB nəşrləri arasında xüsusi yer tutur. Birliyin  “ən mütəhərrik” nəşri kimi “Ədəbiyyat qəzeti” tərcümə mətnlərinə geniş yer verməsi ilə eyni zamanda səhifələrində “yer almağa can atan boz mətn kütləsi”nin də qarşısını almış olub.

Məqamıdır, girişdə söylədiyimiz ikinci nəşri, kitabı xatırladaq. “Ədəbiyyat qəzeti”nin məruzə dövrü saylarında tanınmış şair və yazıçı, tərcüməçi Əyyub Qiyasın tərcüməsi və təqdimatında ardıcıl olaraq “Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatçıları” rubrikasında adıçəkilən mükafatları almış ədiblərin haqlarında məlumat və yazılar, müxtəlif janrlardakı əsərlərindən parçalar dərc edilmişdi ki, sonradan bu materiallar “Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatçıları” antologiyasında toplandı, ““Ədəbiyyat qəzeti” yayınları”” seriyasında dərc edildi. 1901- 2017-ci illər arasında mükafatı almış 115 ədibin barəsində məlumatlar və əsərlərdən parçaların toplandığı kitab (və kitabın tərcüməçisi) 2016-cı ildə qəzetin təsis etdiyi, bir çox tanınmış ədiblərimizə təqdim edilən “Əli bəy Hüseynzadə” mükafatına layiq görüldü.

Məruzənin bu yerində AYB nəşrlərində tərcümə mətnlərinə geniş yer verən baş redaktorlara- Azər Turana, Vaqif Əlixanlıya, Qulu Ağsəsə və İntiqam Qasımzadəyə böyük təşəkkürlər etmək fikrimizcə yerinə düşərdi.

Yeri gəlmişkən, müxtəlif janrlı orijinal tərcümə mətnləri ilə yanaşı  tərcüməşünaslıq və tərcümənin elmi-nəzəri, praktik məsələlərinə yalnız bir nəşr, bir jurnal - “Mütərcim” jurnalı (o eyni zamanda AYB-nin nəşri sayılır) xüsusi yer ayırır ki, son illər məlum səbəblərdən onun nəşrində də fasilələr yaranır.

(ardı gələn sayımızda)

© Müəllif hüquqları qorunur! Mətndən istifadə etdikdə istinad mütləqdir!